Interview Papa Roach: Kwart eeuw lak aan hokjesgeest

Vraag iemand waar hij of zij aan denkt bij Papa Roach, en het antwoord is waarschijnlijk Last Resort – de naam van het aanstekelijke uptempo nummer waarmee de band in 2000 wereldwijd de hitlijsten bestormde. Maar zeventien jaar én negen albums later is Papa Roach zoveel meer gebleken dan die ene band met die ene hit. Met Crooked Teeth, hun meest recente muzikale wapenfeit, weet de band opnieuw te verrassen en de immer groeiende fanschare te boeien. Bax Music treft de band tijdens het Europese deel van hun Crooked Teeth-wereldtournee in 2017 en hoort van gitarist Jerry Horton hoe het album tot stand kwam én wat de band nog meer voor ons in petto heeft.

Tekst: Hanna van der Molen

Totale gekte

20 miljoen albums. De verkoopcijfers liegen er niet om – Papa Roach weet sinds oprichting van de band in 1993 keer op keer de juiste snaar te raken. Dat is voor zanger Jacoby Shaddix, gitarist Jerry Horton, bassist Tobin Esperance en drummer Tony Palermo de inzet bij ieder album én ieder optreden – voor minder doen ze het liever niet eens. De magie die ontstaat in een zaal zodra het viertal de eerste noten inzet, laat zich volgens gitarist Jerry Horton dan ook moeilijk in woorden vatten. Horton: “Fans omschrijven onze optredens als totale gekte. We doen alles wat we kunnen om het publiek bij een optreden te betrekken. We willen je zien zIngen, springen, de moshpit induiken, en daarvoor geven we altijd de volle honderd procent. Een optreden is voor mij pas goed wanneer onze fans er helemaal in opgaan. Wanneer het een omgeving is waarin mensen zich even helemaal kunnen laten gaan en niet nadenken over wat de persoon die naast ze staat van ze vindt.”

Hokjes

Naast het wereldwijd op zijn kop zetten van concertzalen en poppodia, staat Papa Roach erom bekend lak te hebben aan de beperkingen van de geijkte muziekgenres. Hierdoor laat de band zich moeilijk in één hokje plaatsen zonder de veelzijdigheid van hun oeuvre tekort te doen. Stevig snaarwerk, rap, hypnotiserende riffs, pop-waardige songteksten waarbij zware onderwerpen overigens niet vermeden worden – het wordt op ieder album schijnbaar moeiteloos verenigd. Horton: “Sommige mensen noemen ons ‘nu metal’ maar onze muziek heeft zich ontwikkeld tot zoveel meer dan dat. Zelfs op één album kunnen de nummers heel erg van elkaar verschillen. We hopen dat we iedereen wat te bieden hebben, niet alleen liefhebbers van nu metal.” De band werkt dan ook het best samen met producers die daarin mee kunnen gaan, aldus Horton: “Colin Brittain en RAS oftewel Nicholas Furlong, de twee producers waar we mee werkten op Crooked Teeth, zijn geen standaard rockproducer-types. Ze zijn een stuk jonger en zijn beter thuis in de wereld van de hiphop en de popmuziek dan in de rock. Dat bood een ander perspectief op de productie, een andere sound, en meer enthousiasme. En dat hielp, wat betreft de energie die heerste en ons eigen creatieve proces. We hadden een hoop lol bij het maken van deze plaat.”

Efficiënt

De nummers op Crooked Teeth kwamen dus, in tegenstelling tot eerdere Papa Roach-albums, onder de bezielende invloed van niet één, maar twee producers tot stand. Horton legt uit hoe ze te werk gingen: “Colin Brittain nam het produceren van de muziek op Crooked Teeth voor zijn rekening, en RAS deed de vocals. We werkten de ene keer apart van elkaar, de andere keer samen en haalden zo het meeste uit onze tijd. Zo werkten we echt heel efficiënt. Soms begonnen we vanuit een concept, of een simpele melodie. Maar dat was altijd het belangrijkste, de melodie. Zodra we een melodie voor de zanglijn hadden, konden we daar alles op baseren. Die nummers waren het makkelijkst om te schrijven. Soms hadden we alleen teksten, en bouwden we daar een riff omheen.”

Jamsessie

Horton vertelt verder over hoe een typische Papa Roach-song ontstaat en hoe de band zichzelf voor Crooked Teeth een andere manier van werken meester maakte. Horton: “Songs ontstonden bij eerdere albums doordat we ofwel gewoon wat aan het jammen waren, of dat een bandlid zelf al iets had opgenomen. Hij liet dat dan aan de band horen, waarna we ermee aan de slag gingen. Maar bij Crooked Teeth leunde het proces meer op samenwerking. Het leek op een jamsessie, maar wél eentje waarbij we eerst dingen doorspraken, een soort conceptueel raamwerk bepaalden, zodat we wisten welke richting de jam op zou gaan. Vervolgens konden we ter plekke nummers schrijven. Zodra we een nummer geschreven hadden, namen we dit op. Dus in plaats van vroeger, waar we eerst een maand lang schreven, de beste nummers kozen en daarna pas gingen opnemen, namen we nummers meteen op nadat ze geschreven waren.”

Tijd verspillen

We vragen Horton wat de band tegenwoordig – na meer dan twintig jaar samenwerking – tijdens de totstandkoming van nieuwe albums nog meer anders aanpakt dan voorheen. Horton denkt even na: “In het verleden schreven we eerst een hoop nummers en kozen daar dan de beste uit. Maar we hebben geleerd dat we onze tijd verspillen wanneer we iets afmaken dat eigenlijk de moeite van het afmaken niet waard is. Als een nummer nu op het punt blijft hangen waarop niet iedereen denkt ‘wow, geweldig’ dan stoppen we met dat nummer en gaan verder met wat anders. Soms worden nummers dan bewaard, zo is de belangrijkste riff in het nummer Traumatic op Crooked Teeth vijf jaar geleden al geschreven. Die riff kwam daarna alleen in geen enkel nummer tot zijn recht en heeft jaren ongebruikt op een harddrive gestaan. Pas toen we daar doorheen spitten, zeiden we hee, laten we deze nog eens een kans geven. Dus soms komt een riff weer in stukjes en beetjes bovendrijven en bouwen we daarop verder voor nieuw werk.”

Nieuwe nummers

Crooked Teeth is net een paar maanden geleden verschenen, maar Papa Roach heeft al nummers voor een nieuw album geschreven, verklapt Horton. Wat kunnen we verwachten van het aankomende album? “Ik kan gerust zeggen dat het nieuwe album in het verlengde ligt van Crooked Teeth. Dit komt deels omdat we de nummers in dezelfde periode geschreven hebben. Toen we Crooked Teeth hadden afgerond zijn we er een maand tussenuit geweest en zijn daarna teruggekeerd naar de studio om vast vijf nieuwe nummers te maken. We gaan voor het nieuwe album weer met dezelfde producers werken. Maar de andere helft van het album moet nog geschreven worden, dus wie weet wat daar nog uit voortkomt.”

Het liefst vinyl

Papa Roach bestaat inmiddels alweer bijna 25 jaar. Niet alleen de band heeft zich ontwikkeld, ook de muziekwereld is in die kwart eeuw veranderd, niet in het minst onder invloed van de allesomvattendheid van internet en social media. Wat merkt – en vindt – de band daarvan? Horton: “De muziekwereld is misschien veranderd, maar dat mensen muziek met elkaar delen niet. Vroeger had je cassettebandjes waar iemand zijn eigen selectie aan nummers op zette om aan een vriend te laten horen. Zelf vind ik wel dat iedereen op enig moment een fysieke kopie van een album in zijn handen moet houden, het liefst vinyl. Gewoon die ervaring van niet even snel iets op de achtergrond opzetten, maar echt goed voor de muziek gaan zitten. Dan komt muziek op een ander niveau dan wanneer je een bestand downloadt en opzet als achtergrondmuziek. Ik raad iedereen die een platenspeler heeft dan ook aan om daar gebruik van te maken. Het geeft een album extra diepte, je ervaart muziek extra goed op die manier.”

Metalhead

We vragen Horton nog even door over cassettebandjes en elpees, in het bijzonder die uit zijn eigen jeugd. Waar luisterde hij zelf naar, welke muziek maakte dat hij gitarist wilde worden? Horton vertelt dat muziek geen noemenswaardige rol speelde in zijn jeugd, totdat hij op zijn veertiende metal ontdekte. “Het begon bij mij te kriebelen toen ik voor het eerst Mötley Crüe en Metallica hoorde, en daarna Megadeth, Testament, Slayer. Ik was een tijdlang een echte ‘metalhead’, het was gitaarmuziek wat de klok sloeg.” Gevraagd naar andere artiesten waar hij veel bewondering voor heeft, noemt Horton Faith No More en Red Hot Chilli Peppers. We zetten hem voor het blok – als Horton écht zou moeten kiezen, welk album – en hij mag er maar één kiezen – van een andere artiest had hij dan zelf willen maken? Horton, lachend: “Er zijn eigenlijk zóveel albums die ik zelf had willen maken, ik weet gewoon niet waar ik moet beginnen.” Na een korte denkpauze voegt hij daaraan toe: “The shape of Punk to Come van Refused is zo’n album. En Dark Side of the Moon, van Pink Floyd – een van mijn favoriete albums aller tijden. “

Op gehoor

Metallica, Megadeth, Slayer – Horton windt er geen doekjes om: zijn muzikale wortels als gitarist zijn stevig verankerd in de metal. Zoals vele gitaristen in de metalscene heeft Horton zich het gitaar spelen grotendeels zelf eigen gemaakt. Hoe heeft hij dat aangepakt? Horton: “Ik heb een handvol lessen genomen, maar mijn gitaarleraar liet me alleen een paar heel basale dingen zien, wat blues, wat klassieke gitaar, en destijds wilde ik alleen maar rocken. Pas later besefte ik dat ik misschien beter door had kunnen gaan met de lessen. Maar daarna heb ik mezelf aangeleerd om op gehoor nummers na te spelen, alles zelf uitpuzzelen. Dat heb ik denk ik een jaar of drie gedaan. Heb je echt gitaarles nodig? Dat kan iedereen het beste voor zichzelf bepalen. Ik zou het op zijn minst proberen. Het hangt er ook wel van af of je een goede leraar hebt, of het daarmee klikt. Niet iedereen reageert even goed op gitaarles en het belangrijkst is dat mensen doen wat voor hén werkt.“

Signature

Jerry Horton speelt graag op gitaren van Schecter en heeft in samenwerking met dit gitaarmerk enkele signature-modellen uitgebracht. Wat wilde hij graag aan zijn eigen gitaren toevoegen wat volgens hem ontbrak aan andere gitaren? “Eerlijk gezegd is het vooral ijdelheid,” lacht Horton. Hij vervolgt: “Volgens mij droomt iedere gitarist ervan om zijn eigen gitaar uit te brengen. Maar ik kon wél tegen Schecter zeggen “bouw dit voor me” of “maak dat zo voor me” en dat deden ze dan. Ik wilde in ieder geval een long scale, omdat Papa Roach in een lagere stemming speelt. Ook wilde ik één model in mahonie en één in korina, waar ik erg van houd – een licht hardhout, dat voelt als mahonie, maar helder klinkt. Rond, maar niet dof. Verder heb ik gekozen voor een flat top en een speciale finish.”

Kakkerlak

Hoeveel gitaren heeft Horton zelf eigenlijk? Hij moet er even over nadenken. “De laatste keer dat ik ze telde, waren het er 22. Maar weet je, ik ben echt geen verzamelaar van vintage gitaren. Ik ben daarop uitgekeken geraakt, de prijzen zijn ook echt buitenproportioneel. Ik heb tijdens opnames zóveel tijd besteed aan het stemmen van vintage gitaren die niet goed op stemming bleven, dat ik tegenwoordig niet eens meer een vintage gitaar wil vasthouden. Ze klinken geweldig, maar ik ben er te kieskeurig voor geworden.” Is er één gitaar in de collectie van Horton met eeuwigheidswaarde, een model dat hij wél keer op keer weer oppakt? Horton: “Ja, en dat is ook een Schecter. Een exemplaar uit mijn oude Signature-serie, degene waar een kakkerlak op staat. Dat is de gitaar die ik meestal pak als ik thuis even een riff wil spelen of aan een nummer zit te werken.” ♦

Dit interview verscheen eerder in Bax Music Magazine (Najaar 2017).