Writer’s block? Tips voor songwriters

Writer’s block… de verhalen van collega-muzikanten die helemaal vastlopen met het schrijven van liedjes liegen er niet om. Gastblogger Iris Siemons ziet de struggle. Als songwriter kan ze de nodige adviezen geven over inspiratie, planning, toewijding, flow en… die vervelende innerlijke criticus.

Krakende trapper

Bij mij komen de ideeën als een soort waterval van boven. Soms moet ik bewust het klepje even dicht zetten omdat ik anders niet goed de toegewijde moeder kan zijn bij het naar bed brengen van de kinderen of de volleybaltraining. Is het geluk dat het bij zo werkt? Misschien, maar ik denk dat het vooral te maken heeft met de juiste houding, en dat is: overal is inspiratie. Zo gaat schrijven bij mij nergens zo lekker als onderweg. Juist op het moment dat ik er niet voor gaat zitten. Als ik ‘in between things’ ben, in beweging ben, komen de mooiste ideeën in me op. De recorder op mijn mobiel (de uitvinding van de eeuw) is mijn wilde-ideeën-archief. Gevolg is een onmetelijke vergaarbak aan mogelijkheden, allemaal los zand en onaf. De inspiratie zit ‘m soms in de piepjes van het voetgangersstoplicht, in klepperende ventilatieklepjes, een krakende trapper, de intonatie van een woord. Een woord herhalen leidt automatisch tot een ritme.

Zonder oogkleppen

Het belangrijkste is vrij zijn en durven spelen. Zou het tegenovergestelde misschien de definitie van een writer’s block zijn? Dat je niet meer de vrijheid hebt om spelenderwijs van niets tot iets te komen? Dat je bij voorbaat al vast zit aan allerlei vorm-voorwaarden en kwaliteitseisen? En aan ‘het moet lekker in het gehoor liggen maar wel origineel zijn’? We kennen toch allemaal de ontroering van een simpele melodie? Die pakkende paar akkoorden die al zo vaak zijn gespeeld. Terug naar het geluk van een simpele terts. Gebruik de stilte, de rust in de maat, de kunst van het weglaten. Het is goed als je er een ‘yeah’-gevoel van krijgt. Door altijd beter, mooier, origineler, virtuozer te willen zijn, verslik je je in ‘kennis en vaardigheden’. Als je toegeeft aan wat je ego (of je label) allemaal op dat podium wil laten zien, dan ben je jezelf allerlei beperkingen aan het opleggen. Dat een structuur van coupletten en refreinen goed werkt, is fijn om te weten. Maar als je begint met die voorwaarde, dan heb je al oogkleppen opgezet en beperk je jezelf enorm in je creativiteit. Die structuur komt later wel! Straks mag je je beste ideeën tot refrein kronen.

Planning en toewijding

Plannen en toegewijd doorwerken tot het af is, is een tweede zeer essentieel onderdeel van het schrijfproces. Maar ik ga over het algemeen niet aan mijn bureau zitten zonder een behoorlijk compleet beeld van het thema, de puls (het ritme) en de sfeer. Goed, ik heb wel eens nummers in een half uur afgemaakt waar ik super blij mee was. Dat gebeurt, maar is erg uitzonderlijk. Er zijn ook nummers die ik jaren heb herschreven tot die uiteindelijk bleven liggen en tot niets leidden. Iets echt weggooien doe ik overigens nooit. Want als je er in een andere bui weer naar luistert, hoor je soms ineens wel het potentieel.

Flow

Het belangrijkste in deze tweede fase is in de flow komen. Doorgaans ben ik twee tot vier dagen bezig om een nummer met tekst, melodie en akkoorden in de grondverf te zetten, maar dat varieert dus behoorlijk van nummer tot nummer. Het arrangeren en produceren komt daarna pas. In de afgelopen jaren heb ik een aantal randvoorwaarden ontdekt die voor mij werken om in de flow te komen:

• Ik moet niet op de klok hoeven kijken. Als ik om een bepaalde tijd moet stoppen omwille van iets anders, dan zet ik een wekker.
• Geen mails, apps, berichtjes, deurbel tussendoor. Soms lastig, maar het werkt echt niet.
• Geen frustratie toelaten over het proces, alle uitkomst is goed.
• Uitproberen en knopen doorhakken. Ik ben een twijfelkont en kan alles heel lang in het midden laten, maar een liedje komt niet af als alles een optie blijft, dus het is mouwen opstropen en soms de mooiste zinnen schrappen, de minst logische volgorde uitproberen, de melodie andersom zingen om te kijken of het dan wél werkt enzovoort.
• Stoppen en loslaten als ik moe ben of vastloop.

Innerlijke criticus

Het gevaarlijkste is het moment dat de innerlijke criticus zich ermee komt bemoeien. Er is een moment waarop je het lied meer en meer gaat finetunen. Dan moet je kritisch worden op ieder gekozen woord en elke melodielijn. De kans dat je dan dingen schrapt die een nummer briljant maken is aanwezig. Je zit op dat moment al diep in het proces. Je hebt een melodie of een zin soms al tachtig keer gehoord en kunt de waarde ervan niet meer even zuiver voelen als in het begin. Op het moment dat ik het vermoeden krijg dat mijn innerlijke criticus een te grote mond krijgt, laat ik alles uit mijn handen vallen en laat ik het liggen tot een later moment.

Waar loop jij tegenaan bij het schrijven van nummers? Laat een reactie achter, misschien kan ik met je meedenken…

Zie ook

» Engelstalige songteksten schrijven – Tips voor foutloze lyrics
» Zang-opnames mixen in 5 stappen
» Muziektheorie: móet je dat leren als muzikant?
» Akoestische gitaar versterken – hoe voorkom je feedback?
» Songwriting-tips voor beginners

Gastblogger Iris Siemons

Iris Siemons is independent songwriter en zangeres. Ze schrijft laid-back alternative/indie pop-songs.

Haar debuut-EP komt uit in september 2018. Ook lanceert Iris dit jaar haar ‘Soundtrack of your moment’ waarbij ze een liedje schrijft voor een specifiek persoon voor een speciale gelegenheid.

Professioneel muzikant worden: 5 must do’s Zing! Het is goed voor je (ook al kun je het niet) Hoeveel durf jij te vragen voor een gig? Paskal Jakobsen: Hoe Bløf tot een nieuw album komt Songwriting-tips voor beginners Last van een muzikaal writersblock? Vijf tips!