Gitaareffecten: Distortion, Fuzz of Overdrive?
Gepubliceerd op woensdag 13 juni 2018
Een deel van de aantrekkingskracht van de elektrische gitaar is dat je er ontzettend veel verschillende soorten geluiden mee kunt maken. Van bijzonder subtiel tot extreem hard. In dit blog gaan we het hebben over deze laatste groep geluiden. Het woordje hard slaat dus niet op hoge geluidsniveaus maar op de vervorming van het gitaargeluid. Deze klanken worden vaak als luid ervaren, maar dit hoeft zeker niet het geval te zijn. Oorspronkelijk werd een versterker vaak wel loeihard gezet om vervorming kunnen verkrijgen. Deze groep effectpedalen maakt het mogelijk om op lage volume ook met scheurgeluiden te kunnen spelen.
Er zijn grofweg drie soorten vervorming voor elektrische gitaar. Dit zijn de effecten distortion, fuzz en overdrive. Als beginnend gitarist en ervaren snarenplukker kan het soms best lastig zijn om je een weg te banen door de overvloed aan effect pedalen. Dit blog is bedoeld om je door middel van praktische voorbeelden handvatten te geven om een start te maken in de wereld van overstuurde gitaargeluiden en dit als een springplank te gebruiken om zo in het gruizige diepe te duiken.
Fuzz: de naam omschrijft perfect de klank van het effect
Sinds het begin van de jaren ’50 maakt men met opzet gebruik van scheurende gitaarklanken op geluidsopnames. Hiervoor werd er geprobeerd om zoveel mogelijk vervorming te voorkomen. Wanneer dit toch gebeurde was dit meestal het gevolg van een technisch mankement aan bijvoorbeeld de versterker, de gitaar of de opnameapparatuur. Rond 1960 werd er door diverse technici geëxperimenteerd met het bouwen van gitaareffecten om dit geluid niet met de versterker te hoeven maken. Dit effect produceert complexe boventonen en vormt het audiosignaal om tot een bijna blokgolf-achtige klank.
Het geluid van een fuzz-stompbox valt het best te omschrijven als variant op de klank van een zoemende bij. Om je een idee te geven wat dit effectpedaal doet is het misschien verstandig om er enkele praktische voorbeelden van bekende artiesten en liedjes bij te halen. ‘American Woman’ van the Guess Who, (I Can’t Get No) Satisfaction van de Rolling Stones en ‘Foxy Lady’ van Jimi Hendrix zijn enkele bekende voorbeelden van dit geluid. Binnen de muziekstijlen classic rock, blues en indie rock is het fuzz pedaal bijzonder geliefd.
De geluiden van ‘American Woman’ en ‘Satisfaction vallen perfect te recreëren met de Satisfaction Fuzz. De FFM3 Fuzz Face Mini Hendrix van Dunlop is een compacte vernieuwde versie van de klassieke Fuzz Face waar Jimi Hendrix zijn fuzz-geluiden mee tevoorschijn toverde. Het legendarische Big Muff pedaal van Electro Harmonix heeft de laatste twintig jaar door zijn hernieuwde populariteit in onder andere alternatieve rock veel verschillende versies gekregen. De Big Muff Pi is slechts één variatie van dit klassieke fuzz-pedaal. Dit is echter een prima startpunt voordat je dieper in de Big Muff-pedalenreeks duikt.
Overdrive: het gitaareffect dat romig rolt
Het rollende klankkarakter van dit overstuurde effect is te vergelijken met de klank van de letter R. In combinatie met buizenversterkers werkt overdrive het best. Dit komt omdat deze effectpedalen bedoeld zijn om de buizen in de voorversterkers van deze gitaarcombo’s en versterkertops op hun donder te geven. Dit kan als een lichte oversturing over een clean signaal of als een romige boost voor geluid dat al vervormd is. In de loop van zeventiger jaren werd dit effect bijzonder populair en nog steeds maken volksstammen gitaristen gretig gebruik van dit klassieke effect.
Al zo’n kleine vijftig jaar wordt dit effect gebruikt in verschillende muziekstijlen. Naast blues en rock wordt in metal ook vaak gebruik gemaakt van een overdrive effect pedaal. Van deze drie effecten klinkt overdrive het meest mild en bezit het tal van warm klinkende boventonen. Om dit te illustreren zijn hier enkele voorbeelden uitgezocht om dit toe te lichten. Zoals in een eerder blog belicht was Stevie Ray Vaughan een fervent gebruiker van de Tube Screamer van Ibanez. Een TS9 is dus een prima stompbox om de wereld van de buizenschreeuwer in te duiken.
Net als de Tubescreamer wordt de populaire SD-1 van Boss vaak gebruikt als booster om versterkers met een ingebouwde distortion nog even dat extra duwtje in de rug te geven voor een soepel en warm solo-geluid. ‘No More Tears’ van Ozzy Osbourne geeft je goed idee waar dit pedaal toe in staat is. Als derde optie is bijvoorbeeld de BB-2 Bluesbreaker II van Marshall een uitstekende overdrivepedaal. Hiermee kom je onder andere in de buurt van het geluid van Eric Clapton in zijn periode met het legendarische powertrio genaamd Cream.
Distortion: een radicaal vervormingspedaal
Binnen (moderne) rock- en metalmuziek wordt ruimschoots gebruik gemaakt van het effect distortion om de strakke ritmes en over-de-top solo’s te kunnen produceren. De radicale geluidsverandering ten opzichte van de cleane klank van je versterker geeft een bijzonder heftig en uitgesproken sound en op elk geluidsniveau wordt ongeveer dezelfde hoeveelheid vervorming gebruikt. Deze sound heeft een iets verdicht karakter omdat het er vaak sprake is van enige compressie.
In de rockhoek is de DS-1 van Boss een goed pedaal om een begin te maken met het spelen met vervorming. Dit is een zeer populaire stompbox die een evenwichtig en veelzijdige distortion levert. Gitaarvirtuozen zoals Steve Vai maken gebruik van dit pedaal, maar ook behoorde dit pedaal tot het arsenaal van Kurt Cobain van Nirvana. Dit is slechts een kleine selectie uit de artiesten die dit pedaal sinds zijn introductie 1978 hebben gebruikt.
Voor de intensere stevige klanken die je doorgaans in metal hoort is de Boss MT-2 een perfect starterspedaal. Vanwege de hoge mate van controle kun je met de potmeters een breed palet aan distortionklanken laten klinken. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om het geluid van Metallica zeer dicht te evenaren met dit distortionpedaal. Het mag natuurlijk geen wonder heten dat dit tot één van de meest verkocht pedalen van Boss behoort. Om een organische distortion te verkrijgen met een seventies sound is de Distortion + van MXR een pedaal dat eveneens zeer het proberen waard is.
Tot slot zijn hier twee video’s die je nog een extra blik in de wereld van fuzz en overdrive effectpedalen geven.
Danny is in 2014 begonnen bij Bax Music als copywriter. Zijn specialisaties zijn gitaren en andere snaarinstrumenten. Sinds 1993 heeft hij veel ervaring opgedaan als gitarist, zanger, songwriter en bassist in diverse bands en projecten.
Nog geen reactie...