Hoe belangrijk is de houtsoort van een gitaartoets?
Gepubliceerd op woensdag 21 augustus 2019
Als je onze Keuzehulpen over Gitaar of Basgitaar hebt gelezen, vraag je je misschien af hoe belangrijk de houtsoort van de toets eigenlijk is. De toets van een gitaar of bas is onder andere van invloed op het geluid, de uitstraling en het gevoel van het instrument. Maar is het echt belangrijk voor jóu? Lees dit blog en je weet wat de belangrijkste verschillen zijn. Dan wordt kiezen weer een stukje makkelijker!
Houtsoorten die de toets doorstaan
De toets van een gitaar (ook wel fretboard genoemd) is een belangrijk onderdeel. Dit is namelijk de plaats waar je hand aan het werk gaat om de hoogte van de tonen te bepalen. Er is en zal altijd veel discussie blijven onder gitaristen over de daadwerkelijke invloed van de houtsoort van de toets. De klank van een gitaar is immers meer dan de som van de delen. Toch zijn er wel degelijk verschillen die zeker de moeite waard zijn om onder de loep te nemen.
Palissander (Rosewood)
Palissander is te herkennen aan de bruine kleur met een fraaie donkere houtnerf. Er bestaan honderden soorten die onder dit Dalbergia-geslacht vallen, dus het uiterlijk kan licht verschillen. Deze houtsoort is relatief poreus in vergelijking met bijvoorbeeld esdoorn en ebben. De toonkwaliteit die wordt toegeschreven aan palissander is warm, met een nadruk op de lagere frequenties. Tot voor kort was palissander de meest gebruikte houtsoort voor toetsen van gitaren, maar in verband met CITES stappen steeds meer fabrikanten over naar alternatieven, zoals pau ferro en walnoot.
Esdoorn (Maple)
Esdoorn wordt vaak gebruikt als hals met een ‘integrale toets’ (uit één stuk) of als hals met een erop gelijmde toets, zoals bij de andere houtsoorten wordt gedaan. Deze houtsoort is direct te herkennen aan de lichte kleur. Kenmerkend voor maple is de hoge dichtheid. Hierdoor kun je rekenen op een strakke klank met een ‘snappy’ midrange. Esdoorn wordt geassocieerd met een heldere en zuivere klank. Een factor die het uiterlijk en het gevoel van esdoorn kan beïnvloeden, is de lak. Een gelakte toets zal anders aanvoelen en heeft meestal een donkerder tint dan een onbewerkte toets. Het een is niet per se beter dan het ander. Het is een kwestie van stijl en smaak.
Ebben (Ebony)
Ebbenhout lijkt sterk op esdoorn als het gaat om tooneigenschappen. Zo heeft ook deze houtsoort een hoge dichtheid en dus een strakke klank en snappy hoge tonen. Doordat deze houtsoort duurder is en lastiger te bewerken dan eerder genoemde soorten, zul je ebben vaak vinden op de meer high-end instrumenten. Ebben heeft doorgaans een donkerzwarte kleur en ziet er bijzonder chic uit. Omdat palissander schaarser wordt, kiezen sommige fabrikanten voor ebben als alternatief. Hierdoor wordt ook het effen donkere ebben schaarser. Het resultaat is dat je tegenwoordig ook ebben zult zien met meer opvallende houtnerven en kleurverschillen.
Dus…
Kortom, de houtsoort van de toets is wel degelijk van invloed. Wellicht dat de invloed op het geluid door sommigen wordt overdreven, maar qua looks staat het buiten kijf. Misschien is er zelfs wel sprake van een placebo-effect. Er zijn naast palissander, esdoorn en ebben nog veel meer houtsoorten én kunststofsoorten die gebruikt worden voor de toets, maar daar kunnen we in een ander blog dieper op ingaan.
Wat is jouw favoriete toets-houtsoort? Merk jij veel verschil? Laat het hieronder weten!
Zie ook
> CITES: wat zijn de gevolgen voor muziekinstrumenten?
> Wat is de beste klassieke gitaar voor mij?
> Wat is de beste westerngitaar voor mij?
> Wat is de beste elektrische gitaar voor mij?
> Wat is de beste elektrische basgitaar voor mij?
> Alle gitaren
> Alle basgitaren
Barry is begin 2015 begonnen als copywriter bij Bax Music. Zijn expertise ligt in de elektrische gitaren, maar ook andere snaar- én strijkinstrumenten draagt hij een warm hart toe. Bands als Epica, Garbage en Versailles behoren tot zijn favoriete muziek.
Wat is het gewicht van een gitaar?
Wat betekent toets-radius bij een gitaar of bas?
Multi-scale gitaren, wat zijn dat eigenlijk?
Kijk en vergelijk: vijf iconische elektrische gitaren getest
Wat is het verschil tussen een goedkope en een dure elektrische gitaar?
Kijk en vergelijk: vijf klassieke gitaren gereviewd
Ben de gelukkige eigenaar van een Ibanez AS 200 bouwjaar 1981. Zelfde gitaar als John Scofield gebouwd in het zelfde jaar en slechts enkele serienummers verschil. Scofield heeft mijn gitaar gesignieerd na zijn concert in Leuven. De ebbenhouten toets speelt heerlijk soepel en heeft een mooie zuivere warme klank. dus ik hou het op ebbenhout voor de toets.
Waarom een basgitaar “niet” afgesteld wordt verkocht en wat is een goede bas voor beginners ? Vooreerst vind ik dat men maar eens moet afstappen van het etiket een goede “starters bas”. Heeft een beginner niet net een goede of wellicht betere bas nodig dan een meer ervaren speler ? Hij heeft geen ervaring, en heeft vermoedelijk nog weinig benul van hoe je je bas in octaaf krijgt, en wat een behoorlijke actie is. Men moet – wat mij betreft – maar eens afstappen van het concept bas voor starters. Beoordeel een bas op een schaal van 10. Vanaf score 6 is hij goed, ongeacht de prijs. Ik ben nu 71 jaar, speel 53 jaar bas en heb ca. 16 bassen in bezit gehad. Zowel nieuw als occasie, en, de duurste bassen waren echt niet altijd de beste ! Wat het afstellen betreft. Is het niet eerder uit eigen gemak dat de instrumenten niet of (te) weinig afgesteld zijn in de winkel(s) ? Hoe kan je nu weten of een bas je ligt als de snaren 4 mm of meer van de toets liggen ? Ik kan maar echt spelen en genieten NADAT de bas afgesteld is. Dat is thuiskomen, dat inspireert. Uiteraard zijn er verschillen smaken wat de actie betreft, maar een lage actie is doorgaans toch het doel. Samengevat, stel die instrumenten toch een beetje af, en beoordeel ze op hun kwaliteit, los van de prijs. Waar ook te weinig aandacht aan besteed wordt : hoe stil (lees ruisvrij) is het instrument. Toch essentieel in de beoordeling, lees ik zelden. Met vriendelijke groeten. Jean-Pierre Goossens, bassist.