De ribbon microfoon: voordelen en nadelen

Vroeger was een ribbon-microfoon – ook wel: bandmicrofoon – duur en extreem kwetsbaar. Over het algemeen werden ribbon-microfoons gemaakt en onderhouden door de studio’s waarin ze werden gebruikt. In Amerika werden RCA-microfoons gebouwd door de gelijknamige platenmaatschappij en in Engeland maakte de BBC haar eigen Coles-microfoons. Inmiddels zijn er een hoop betaalbare modellen op de markt gekomen die bovendien best tegen een stootje kunnen. Tijd om de voor- en nadelen van bandmicrofoons opnieuw tegen elkaar af te wegen.

Ribbon-microfoons: de voor- en nadelen

Hoe werkt een ribbon-microfoon?
Ik ben toch niet achterlijk
De klank van een ribbon-microfoon
Dus vanaf nu alleen nog maar ribbon-microfoons kopen?
Zie ook

Hoe werkt een ribbon-microfoon?

De ribbon-microfoon is een verre neef van de dynamische microfoon. In plaats van een koperen spoel die rond een magneet beweegt, heeft een ribbonmicrofoon een flinterdun lint, vaak gemaakt van aluminium, dat in een magnetisch veld is opgehangen (zie de afbeelding hieronder). Dit lint is zo dun dat het door de kleinste fluctuaties in luchtdruk in beweging gebracht kan worden. Door de beweging binnen dit magnetische veld ontstaat er een minuscuul voltage dat kan worden uitversterkt of kan worden opgenomen.

Ik ben toch niet achterlijk

Door zijn bouw heeft een ribbon-microfoon bijna altijd een 8-vormige richtingskarakteristiek (‘figure-8’), waarvan je hieronder de schematische weergave ziet. Dit houdt in dat de microfoon geluiden van voren en van achteren even hard oppikt. Bij geluiden die van boven, beneden of van opzij komen, doet het lint vrijwel niets. Dit is een eigenschap waar je dankbaar gebruik van kunt maken. Bij een singer-songwriter kun je een microfoon haaks op de gitaar zetten en een andere haaks op de mond van de zanger(es). Zo kun je zang en gitaar toch gescheiden opnemen.

Ribbon-microfoons: de voor- en nadelen

De klank van een ribbon-microfoon

Ribbon-microfoons hebben een heel eigen karakter. Ze staan bekend om hun nadruk op de lage middenfrequenties van het frequentiespectrum. In het hoog lopen ze heel ver door en neemt de gevoeligheid heel geleidelijk af. Op het eerste gehoor klinken ribbon-microfoons misschien wat aan de doffe kant, maar ze laten zich gelukkig heel gemakkelijk eq’en. Doordat ze geen waarneembare resonanties hebben, kun je de hoge frequenties gerust flink boosten zonder dat het schel gaat klinken. Bij de gemiddelde condensatormicrofoon hoef je dat niet te proberen. Zang, piano en akoestische gitaar klinken ouderwets rond en karaktervol door een ribbon-microfoon. Deze microfoons kunnen trouwens enorm veel geluidsdruk hebben, dus hang ze ook gerust voor je gitaarversterker of boven je drumstel. Je zult flink je best moeten doen om een ribbon-microfoon dun en schel te laten klinken.

Dus vanaf nu alleen nog maar ribbon-microfoons kopen?

Ribbon-microfoons hebben nog steeds hun nadelen. Zo hebben met name de oudere modellen een hele lage output. Je hebt dus een goede, cleane preamp nodig die heel veel gain kan leveren. Moderne actieve ribbon-microfoons hebben een ingebouwd voorversterkertje en kun je met iedere preamp gebruiken die je maar wilt. Ribbon-microfoons zijn daarnaast nog steeds erg kwetsbaar, maar niet zo extreem als vroeger. Klassieke ribbon-microfoons mag je bijvoorbeeld niet horizontaal bewaren, want dan zakt het lint uit. Tegenwoordig zijn er twee dingen waar je heel goed op moet letten:

Ribbon-microfoons maak je over het algemeen niet blij met fantoomvoeding. Hiervan kan het lint doorbranden. Actieve ribbon-microfoons zijn een uitzondering op deze regel: deze microfoons hebben juist fantoomvoeding nodig.
Ribbon-microfoons kunnen niet goed tegen wind. Gebruik bij zang dus altijd een popfilter en zet de microfoon niet bij het het gat van een bassdrum. Hierdoor kan het lint scheuren.

Heb jij al een ribbon-microfoon in je collectie? Wat is jouw favoriete toepassing?

Zie ook

» Opnames maken – Alles over recording
» Wat is richtingskarakteristiek?
» Het verschil tussen dynamische en condensator-microfoons
» Microfoon-opstellingen bij stereo-opnames
» Mixen & masteren van muziek – Leer het hier!

» Wat is de beste windkap of popfilter voor mij?
» Wat is de beste microfoon-voorversterker voor mij?
» Wat is de beste spraak- of zangmicrofoon voor mij?
» Wat is de beste USB-microfoon voor mij?
» Wat is de beste studiomicrofoon voor mij?

» Ribbon-microfoons
» Studio-condensatormicrofoons
» Live-condensatormicrofoons

Stefan | Bax Music

Stefan werkt sinds 2015 bij Bax Music. In zijn vrije tijd is hij regelmatig in de weer met allerlei studio-apparatuur zoals microfoons, compressors en equalizers. En als hij aan het werk is trouwens ook. Verder is hij ook vaak op het podium te vinden, maar dan als drummer.