Nirvana: vakmanschap achter een simpele sound

Vlak voor de jaren 90 groeide er een nieuwe beweging in de wereld. Toen Alice in Chains met Man in the Box het zaadje voor een doorbraak geplant had, pakte Nirvana de kans om door te breken. Er ontstond een beweging van opstand. Veel mensen zien Nirvana daarom als ’trashy’ en ‘simpel’. Gastblogger Statera (Alexander Banic) vertelt in dit artikel welke diepgang er eigenlijk achter deze simpele en trashy sound zit.

Songwriting

De sound van Nirvana is uniek, omdat het veel elementen van andere bands heeft gecombineerd tot een eigen stijl. Zo is het verschil tussen rustige coupletten en drukke refreinen bijvoorbeeld geïnspireerd door The Pixies. Daarnaast bracht Kurt Cobain unieke songteksten tot leven in de nummers van Nirvana, waar mensen vandaag de dag nog steeds niet helemaal de betekenis van doorhebben. Ook springen de baslijnen van Krist Novoselic er tussenuit, onder andere omdat ze deels gebaseerd zijn op de zangmelodie. De baslijnen zorgen op deze manier voor herkenbaarheid, terwijl ze ook iets nieuws aan de song toevoegen. Daarnaast is het korte, snelle en harde gedrum van Dave Grohl onmisbaar voor de sound van Nirvana. Ze hadden het namelijk al met zo’n dertien drummers geprobeerd, voordat ze de klik met Dave vonden.

Deze ‘isolated bass track’ van het nummer On A Plain laat goed Krist’s speelstijl horen:

Zang

Veel mensen vinden Kurt geen goede zanger, omdat hij niet heel ‘zuiver’ zou zingen en een nogal ‘sketchy’ en trashy stijl heeft. Er zit echter meer vakmanschap achter zijn zang dan mensen denken. Zijn zang was een uiting van pijn, frustratie, verdriet en woede. Dit zijn niet de mooiste emoties en daarom zou de allerpuurste zang hier ook niet bij passen. Juist het herkenbare van de imperfectie raakt het publiek. Daarnaast had Kurt een ongelooflijk goede pitch control waarmee hij goed op de noot zong en had hij een indrukwekkende vocal range van F2 tot en met C6. Hij gaf echter een stuk minder om articulatie, waardoor zijn techniek minder goed te horen was. Tijdens studio-opnames wist Kurt zijn stemgeluid echter in één of twee keer vast te leggen. Naast zijn techniek is de kracht van zijn stem trouwens ook niet te ontkennen.

Kurt’s stembereik:

Kurt’s vocale kracht:

Gitaar-gear

Kurt groeide op in een armoedige omgeving. Zijn visie op gear laat dit ook duidelijk zien. Kurt gebruikte namelijk maar twee effectpedalen: een distortion-pedaal en een chorus-pedaal. Voor de distortion gebruikte hij eerst de Boss DS-1 en vervolgens de DS-2. Deze serie is al jaren een grote speler in de rockscene. Ze zijn trouwens beide door John Frusciante gebruikt voor meerdere albums. Voor het chorus-effect gebruikte Kurt de Electro-Harmonix Small Clone. Qua versterkers en gitaren gebruikte Kurt voor de doorbraak voornamelijk wat er mogelijk was binnen zijn budget, wat vaak neerkwam op zelf gereviseerde tweedehandsjes uit kringloopwinkels. Na de doorbraak begon hij echter met het gebruik van zijn iconische Fender Jaguar in combinatie met de Fender Twin Reverb. Fender heeft zelfs meerdere speciale Kurt Cobain-edities van deze gitaar uitgebracht (hierboven zie je een voorbeeld ervan).

Een goed voorbeeld van Kurt’s distortion-klanken:

Bass en drum gear

Je hoort vaak weinig over de rol van Krist en Dave in Nirvana, terwijl ze wel heel getalenteerde muzikanten zijn. Dave drumde snel en strak op de maat, Krist volgde deze maat met baslijnen van waarde. Zo gaven zij samen Kurt de mogelijkheid om sketchy/trashy te spelen zonder dat dit ten koste zou gaan van het totaalplaatje: de trashy sound die Nirvana herkenbaar maakt. Dave drumde bijna altijd met een drumkit van Tama, en gebruikte de volgende afmetingen:

8”x14” Birch Snare
14”x15” Rack Tom
16”x18” Floor Tom
16”x24” Bass Drum
DW Drums 5000 Turbo bass drum pedal
Zildjian 15” A Custom Hi-Hats
Zildjian 18” A Custom Crash
Zildjian 20” A Custom Crash
Zildjian 22” A Custom Ride

Hij gebruikte deze afmetingen omdat de drumonderdelen op deze maten langer meegingen. Dave leerde namelijk drummen op kussens en om hierbij voldoende geluid te maken, moest hij enorm hard slaan. Krist volgde de kickdrums van Dave met baslijnen die vol noten zaten en vaak deels gebaseerd waren op de zang. Vaak wisselde hij deze af met baslijnen die juist weinig noten bevatten in het segment dat daarop volgde. Voor live shows gebruikte Krist de Gibson RD Artist Bass en in de studio gebruikte hij de Gibson L9S Ripper.

Een ‘isolated drum track’ van het nummer Drain You:

Kortom, er zit meer diepgang achter de sound van Nirvana dan je zou verwachten. Zo zie je maar dat vakmanschap goed verstopt kan zitten! Hoe kijk (en luister) jij naar de sound van Nirvana na het lezen van dit blog?

Zie ook

» Zingen met effecten: growlen, grunten, distortion, krijsen, kraken, ruisen…
» Gitaareffecten: Distortion, Fuzz of Overdrive?
» Interview Dream Theater: In een intimiderende wereld
» Hoe klink ik als Phil Demmel?
» Beroemde producers: George Martin – de nozem-producer
» Hoe klink je op gitaar als James Hetfield?
» Gitaar spelen als Steve Vai: zijn gitaren, stijl en technieken
» Techniek en gear: Jimi Hendrix
» Techniek en gear: Stevie Ray Vaughan

Gastblogger Statera (Alexander Banic)

Alexander Banic is de vocalist, gitarist, producer en songwriter van het project Statera. De sound van Statera bestaat dan ook uit stevige beats, voorzien van zang en rap met onvoorspelbare wendingen. Deze sound is te horen in de eerste single Please Love Me Like I Hate You, die op 17 Februari 2021 uitkwam.

(Foto: Annerie Huls)