Uitvoerende muzikanten tijdens coronacrisis: 'Het vuur blijft branden'

Wat betekent de coronacrisis voor muziekprofessionals voor en achter de schermen? Wat zijn hun verwachtingen voor de toekomst van opnamestudio’s, muziekonderwijs, podia en live optredens? In een korte serie blogs praat Gastblogger en muzikante Liseth Horsten met collega’s uit het werkveld: inspirerende en herkenbare verhalen over diepe frustraties, overlevingsdrang, inventiviteit, veerkracht en hoop. In dit eerste deel staan vier uitvoerende muzikanten centraal voor wie ‘de lege agenda’ de zure realiteit werd: geen blije gezichten, geen magische momenten, geen applaus, geen gage… Maar wat dan wel?

Kunnen jullie je even voorstellen aan de lezers?

“Ik ben Stefan van de Sande, 11 jaar geleden heb ik mijn baan opgezegd om fulltime reizend troubadour en songwriter te zijn. Ik tour door Nederland, Duitsland, Schotland en Scandinavië en regel alles zelf. Ik heb net mijn twaalfde album uitgebracht.”

“Mijn naam is Sanne Rambags, in 2017 [cum laude, red.] afgestudeerd als jazz-zangeres met een ongelofelijke drive om uitvoerend musicus te worden. Ik speelde in 22 landen, heb een discografie van 13 cd’s, en in 2019 won ik een Edison in de categorie vocaal-nationaal.”

“Jacqueline Hamelink: celliste en sinds 2011 artistiek leider van Stichting Sounding Bodies. In 2019 hebben we met onze voorstelling Bach Kliniek op onder andere Theaterfestival Boulevard heel bijzondere één-op-één-concerten gegeven.”

“En ik ben Eric van Dijsseldonk, onder andere gitarist en zanger in het trio Spanjers Dijsseldonk & Planteijdt, gitarist bij Malford Milligan (onder meer als onderdeel van de theatertour The Sound of Blues & Americana van Johan Derksen), bij Erwin Nyhoff en Laura Vane. Daarnaast geef ik les op het Artez conservatorium.”

Jullie zijn een groot deel van je inkomsten kwijtgeraakt en hebben dat (gedeeltelijk) kunnen opvangen door de Tozo (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers). Of niet, vanwege het inkomen van je partner. Maar afgezien van de inkomsten: hoe heeft 2020 je werkende leven veranderd?

Sanne: “In 2019, toen er zo lovend op mijn werk werd gereageerd, ging ik er bijna aan onderdoor en ben het plezier in musiceren deels verloren. Er was zo veel stress en zelfoordeel, werkdruk die ik mezelf had opgelegd. De crisis was het beste dat me kon overkomen: door de rust en regelmaat heb ik mijzelf teruggevonden. Ik heb ondertussen een soloalbum uitgebracht en een label opgericht: SONNA Records. Het werken hieraan was heel prettig omdat ik zelf mijn tempo kon bepalen. Soms heb ik livestreamconcerten gegeven en dat was wel leuk, maar ik heb de interactie met het publiek daarbij ontzettend gemist!”

Stefan: “Het aantal optredens is gereduceerd tot een minimum en dat is killing. Juist het optreden op verschillende plekken en contact maken, geeft mij energie. Niet kunnen spelen voelt alsof je leeggezogen wordt. Maar ik ben veel in de natuur en probeer positief te blijven. Ik heb ook wat ander werk gedaan.“

Jacqueline: “Met Sounding Bodies hebben we naar alternatieven gezocht en zijn online aanbod gaan ontwikkelen. Eigenlijk tegen alles in waar wij voor staan, maar dit is wat nog wél kon. De live producties hebben wij doorgeschoven naar 2023. Daarnaast ben ik regelmatig gevraagd om privéconcertjes thuis te geven. Mij viel op dat particulieren gewoon willen betalen wat het waard is. Vaak meer dan we bij theaters en festivals krijgen!”

Eric van Dijsseldonk - Uitvoerende muzikanten tijdens coronacrisis: 'Het vuur blijft branden'
Eric van Dijsseldonk (foto: Nico Goedegebuur)

Word je niet moedeloos van al die uitgestelde projecten en aanpassingen? En de onzekerheid over de toekomst van live-optredens? Hoe ga je daarmee om?

Jacqueline: “Ik heb me inderdaad soms het proletariaat van de culturele sector gevoeld, als maker en kleine organisatie die nergens voor in aanmerking kwam, kwetsbaar en afhankelijk. Maar het vuur blijft toch branden. Ik stak veel tijd in contact met collega’s en heb mijn mensen toch af en toe van werk kunnen voorzien.”

Eric: “Frustrerend als je agenda telkens gewist wordt. Ik heb me wel kwaad gemaakt over de ongelijkheid in de maatregelen: hoezo kunnen zalen niet open terwijl daar alles heel goed geregeld is? Met bevriende collega’s heb ik regelmatig gebeld om even lekker te kunnen klagen en de moed erin te houden. Het lijkt nu redelijk uitzichtloos, maar ik hoop toch dat we tegen de zomer weer kunnen spelen.”

Sanne Rambags - Uitvoerende muzikanten tijdens coronacrisis: 'Het vuur blijft branden'
Sanne Rambags (foto: Lieke Anna)

Jullie zijn ondanks alles doorgegaan en creatief geweest, 2020 heeft jullie ook veel gebrácht. Dat getuigt van enorme veerkracht. Hoe doe je dat?

Jacqueline: “Ja wij hebben keihard gewerkt. Pure wilskracht en lust om te overleven, het belangrijk vinden. Hierdoor gaan we nu ons grootste project ooit doen! Van onze voorstelling ‘Bach Kliniek’ wordt een app ontwikkeld voor de GGD Hart voor Brabant. Dit project was er door de zoektocht waartoe we werden gedwongen anders nooit gekomen.”

Stefan: “Ik heb het geluk dat ik meestal in natuurgebieden verblijf, dat is ook tot uiting gekomen op mijn laatste cd Outsider waarvoor de meeste nummers al klaar waren vóór de crisis. Het afgelopen jaar heeft me bewuster gemaakt van waar het in het leven om gaat. De natuur kan veel beter omgaan met veranderingen, terwijl wij mensen maar moeizaam in beweging komen.”

Sanne: “Ik ben ook weer meer in de natuur, ik heb samen met mijn vriend een boshuisje gekocht. Daarnaast ben ik aan yoga gaan doen, waarmee ik mijn dag in alle rust kan beginnen. Als musicus ben ik gegroeid in het mij durven uitspreken over belangrijke thema’s zoals vrouwenrechten, geloven in jezelf, en natuurlijk het milieu. Dit ontwikkelde zich ook los van de crisis, maar die heeft er wel meer kracht aan gegeven nu er meer openheid en discussie is.”

Eric: “Go with the flow… Ik heb veel tijd in mijn gloednieuwe homestudio doorgebracht, ik heb onder andere met Malford Milligan nieuwe songs geschreven. Zijn teksten zijn zeer beïnvloed door Black Lives Matter en de coronacrisis.”

Stefan van de Sande - Uitvoerende muzikanten tijdens coronacrisis: 'Het vuur blijft branden'
Stefan van de Sande (foto: Rolf Denker)

Hoe zie je je bestaan als muzikant in het komend jaar, en daarna? Heb je plannen gemaakt? Wat denk je dat er is veranderd in de sector? En wat hóóp je dat er gaat veranderen?

Eric: “Het is op het moment nauwelijks mogelijk om plannen te maken, niemand weet wanneer er weer gespeeld kan worden. Ondertussen gaan we wel een nieuw album opnemen met Malford en natuurlijk jouw EP, Liseth! Ik blijf sowieso muziek maken, al vrees ik wel dat er podia gaan verdwijnen en de overgebleven zalen eerst gevuld worden met de in te halen concerten van grote namen. Men zal (nog) minder risico willen nemen met onbekende artiesten. Maar ik hoop dat mensen de waarde van de podiumkunsten meer zijn gaan inzien, nu het zolang gemist is.”

Stefan: “Ik maak ook alleen maar vage plannen en laat me leiden door hoe het leven komt. Wat ik hoop is dat de muziek zélf weer belangrijk wordt en niet het ‘verdienmodel’: ik verbaas me altijd over de standaardvraag die ik krijg of ik ervan kan leven… Dat streaming belangrijker is geworden dan live-optredens vind ik een slechte zaak, livemuziek is nooit te vervangen. Het lijkt alsof we denken dat alles door techniek is te redden, maar als de stroom uitvalt heb je alleen maar iets aan een échte gitaar en drumstel.”

Jacqueline: “Ons vak als muzikant bestaat pas weer in contact met publiek. Afhankelijk zijn van je uitvoerende praktijk blijft de komende tijd moeilijk, vrees ik. Ik denk dat we ons eerst op kleinschalige, kortetermijn-mogelijkheden moeten richten en ondertussen ons klaarmaken voor als er weer meer mogelijk is. Maar wij zijn hoopvol en dankbaar, want de komende paar jaar ontvangen wij voor het eerst ondersteuning van de gemeente.”

Sanne: “Ik ben sowieso hoopvol over de toekomst van het leven op aarde. En ik ben gelukkig en dankbaar dat ik met mijn muziek schoonheid, kracht en troost kan bieden. Ik heb niet zoveel last van het niet kunnen optreden, het creëren blijft doorgaan. Ik hoop dat de kunsten door de regering serieuzer zullen worden genomen, want zonder kunst is er geen bestaan, zonder kunst is er geen kleur meer.”

Jacqueline Hamelink - Uitvoerende muzikanten tijdens coronacrisis: 'Het vuur blijft branden'
Jacqueline Hamelink (foto: Merel van Dooren)

Toen ik jullie vroeg om tips voor andere muzikanten, klonk het eenstemmig: “Houd moed!” Hebben jullie nog aanvullingen?

Sanne: “Volg je hart en intuïtie, zij zijn zo wijs.”

Stefan: “Blijf trouw aan jezelf en je ingeslagen weg. Mijn tip voor muzikanten die een bestaan als zelfstandige overwegen, is: niet aan beginnen. De echte muzikanten komen vanzelf bovendrijven.”

Jacqueline: “Blijf naar mogelijkheden zoeken, zoek contact, durf te vragen, neem het heft in eigen handen, laat je zien, blijf aan je topconditie werken. En bedenk wat je nú zou kunnen investeren in jezelf waar je anders niet aan toekomt.”

Herken je je in deze verhalen? Heb je ook waardevolle tips voor je medemuzikanten? Laat het hieronder weten!

Lees ook het vervolg-artikel, over studio-eigenaars en technici tijdens de corona-crisis!

Meer over deze muzikanten

» Eric van Dijsseldonk
» Sanne Rambags
» Stefan van de Sande
» Jacqueline Hamelink

Lees ook de twee andere blogs in deze serie:

» Blended Learning en Koor-O-Na – Is muziekonderwijs voorgoed veranderd?
» Studio-eigenaars en technici tijdens coronacrisis: ‘Je helpt elkaar’

Zie ook

» Een akoestisch optreden opnemen voor YouTube – Zo doe je dat
» De cello – Wat voor instrument is dit?
» Jazz – Geschiedenis en kenmerken van een rijke muziekstijl
» DJ-Wereld: ‘It’s a man’s world!’ Of toch niet meer?!
» 10 straatmuzikanten die je gehoord moet hebben
» Wat doet een muziektherapeut?

Gastblogger Liseth Horsten

Muzikale eigenheimer Liseth Horsten zingt en speelt eigen repertoire, covers in verschillende muziekprojecten en op uitvaarten, en is muziekdocent. Deze Rockacademie-pionier van ’t eerste uur (haar tweede hbo-opleiding) is daarnaast vrijwilliger bij een van de mooiste poppodia van Nederland: 013 in Tilburg. Ze is door haar achtergrond in het beeldende onderwijs van meerdere markten thuis.

Liseth wil schrijven over de inspirerende mensen achter de muziek: waar lopen ze voor warm, en: waar lopen ze tegenaan? Om te beginnen een korte serie herkenbare en bemoedigende blogs over hoe muziekprofessionals van verschillende pluimage de coronacrisis overleven.

(foto: Izaak Slagt)