Beroemde producers: George Martin – de nozem-producer
Gepubliceerd op vrijdag 14 juni 2019
Op zijn long and winding road langs producties, studio-apparatuur en producers, schrijft Gastblogger Freek Roffel van www.freaky.studio nu over George Martin, bekend van onder anderen de Beatles. Hierbij probeert hij de vraag te beantwoorden of het viertal ook zo ver was gekomen zonder de invloed van deze beroemde producer (die toch vaak juist op de achtergrond bleef). En, heeft Martin na de Beatles eigenlijk nog iets bijzonders gedaan?
Een ‘oude man’ die 4 kikkers in een kruiwagen moet houden
George Martin (1926 – 2016) werkte voor platenmaatschappijen aan – min of meer – B-producties. Op vinyl paste destijds vier minuten muziek en hierdoor leerde hij klassieke werken in stukken op te nemen waarbij hij de dirigent moest instrueren hoe te eindigen en op de b-kant (echt waar!) het nummer weer op te pakken. Tot de dag dat de later geridderde Sir de James Bondfilm Goldfinger mocht gaan produceren. Hij stond op de kaart en kreeg toch nog de opdracht vier jongens uit Liverpool onder handen te nemen die elders werden afgewezen als bandje. De Beatles waren autodidact, George Martin klassiek geschoold en ze werden het niet eens over een eerste single. De – vanuit Beatles-perspectief – oude kerel in driedelig pak moest het stel bijdehandjes naar de eeuwige roem leiden.
Producen is een VAK en dat MOET betaald worden
George raakte, net als bijna elke man van rond de veertig, gefrustreerd. Zijn werk verkocht goed, maar hij was in loondienst. Hij baalde van vertegenwoordigers met nieuwe auto’s omdat ze de platen wisten te slijten, terwijl hij zorgde, tegen een laag salaris, dat alles fatsoenlijk op de plaat kwam. Hij wilde nu wel eens geld verdienen, desnoods met rock and roll. En wat doet een vent met een dreigende mid-life crisis? Juist, hij wordt tegendraads en creatief! Zie hier de reden voor mij dit artikel te schrijven.
Abbey Road Studios, waar vrijwel alle Beatles-opnames zijn gemaakt (foto toont één van de studioruimtes)
Waarom zou je voor een album een week een studio huren?
Tijdens de masterclasses van Alan Parsons kwam ik bovenstaande uitspraak van John Lennon tegen. Hoe is het deze tegengestelde geesten toch samen gelukt hele mooie dingen te maken? George Martin wordt niet voor niets min of meer als officieus bandlid gezien. Ik durf te beweren dat energie en rebellie de sleutelwoorden waren. John, Ringo, George en Paul wilden “a hella’va lot songs” opnemen en de andere George was klaar met de gevestigde orde van platenmaatschappijen. Hoewel de Beatles begonnen met poppy rock and roll, bleek hun interesse meer te liggen bij een massiever en haast exotischer geluid. George Martin wist hier wel raad mee. Het ging zelfs zo ver dat bijvoorbeeld alleen de zang op Eleanor Rigby van de Beatles is, de rest is George Martin. Zo ontstond een mix (ik kon het niet laten) van klassieke structuur, akoestische en nieuwerwetsche elektroniese instrumenten, bewust verkeerd afgestelde apparatuur en tegendraadsheid die zorgde voor Geschiedenis. Heer Martin draaide soms bewust het toerental terug van bandrecorders omdat de sound dan beter paste, iets dat later nog voor hoofdbrekens zou zorgen bij de re-issue van het album Love. Paul McCartney zei na het overlijden van George Martin: “Hij nam onze muziek onder handen, ging daar vriendelijk en respectvol mee om en deed daar dingen mee die we nooit zelf hadden kunnen bedenken.” En dat vat Martins bijdrage aan de Beatles goed samen, wat mij betreft: hij gaf hun een tweede kans en zorgde dat zij zelf creatief bleven door de grenzen op te zoeken.
AIR Studios in Londen (2017)
Give me some AIR
George Martin is uiteindelijk voor zichzelf begonnen en richtte Associated Independent Recording op. Nadat de BV Beatles was opgeheven, ging hij bijvoorbeeld werken met Paul McCartney aan weer een James Bond-film (Live and Let Die). Veel artiesten zouden volgen en op menig album staat de AIR studio vermeld. AIR was uiteindelijk gevestigd op twee locaties: in Londen en de Caribbean (Montserrat). Maar hoe ‘Martinesque’ waren zijn post-Beatles-producties nog? Nu, de Montserrat-studio zorgde om te beginnen wel voor exotische invloeden, zeker hoorbaar op Brothers In Arms van Dire Straits, maar dat had niet zo zeer met George Martin zelf te maken als wel met de studio. Maar als je Live And Let Die hoort, is de orkestratie overduidelijk Martin. Verder is Jeff Beck naar eigen zeggen zijn carrière aan George schuldig omdat deze Jeff hielp toen hij op een dood punt zat, door klassiek, jazz en rock & roll te combineren, zoals goed hoorbaar op het nummer Diamond Dust, waar een klassieke piano, een strijkje, een jazzy Fender Rhodes en de eeuwig glijdende noten van de Stratocaster bij elkaar gelijmd worden door de drums. Naar aanleiding van de dood van Prinses Diana namen George en Elton John het nummer Candle in the wind op als eerbetoon. Dit was een (bijna prog-)rocknummer dat George met Elton herschreef, waarbij ook weer de overduidelijke orkestratie van eerstgenoemde te horen is. Helaas werd George Martin langzaamaan stokdoof. Toch heeft hij later met zijn zoon het album Love gemixt in 5.1 en stereo. Hij had alles nog in zijn hoofd en zijn zoon had de oren, de belangrijkste ‘gereedschappen’ van de producer. Het laat wel zien dat George Martin (inmiddels 81) zijn zaakjes nog steeds op orde had, die andere eigenschap van een goede producer.
George Martin in 2007
Zie ook
» Beroemde producers: Alan Parsons – de ambachtelijke producer
» Opnames maken – Alles over recording
» Mixen & masteren van muziek – Leer het hier!
» Hoe klink ik als… filmcomponist John Williams
» Hoe klink ik als… filmcomponist Hans Zimmer
» Waarom artiesten ghost producers gebruiken
» Muziek produceren: Windows, Mac of toch een dedicated systeem?
» Hoe kun je doorbreken als producer?
» Van DJ naar producer: wat is het verschil?
» Wat doet een producer?
» Studio & Recording-producten
Nog geen reactie...