Heb ik een versterker nodig voor studio-monitoren?

Je komt net kijken in de wereld van de studio-gear en je wilt een set monitor-speakers aanschaffen. Werkt dat net zoals met de geluidsset in je woonkamer? Daar staat bijvoorbeeld een hi-fi versterker, misschien een CD-speler, en dan – richting een setje luidsprekers – twee van die dunne kabels, weggewerkt achter de boekenkast en je Philodendron Monstera Deliciosa kamerplant. Hoe zit dat nou in de studio? Heb je ook een versterker nodig voor studiomonitoren?

Heb ik een versterker nodig voor studiomonitoren?

Twee soorten studiomonitoren
De versterking
Actief en passief in één set
Voordelen en nadelen van passieve studiomonitors
Voordelen en nadelen van actieve studiomonitors
Zie ook

Twee soorten studiomonitoren

Er zijn passieve en actieve studiomonitoren. Passieve studiomonitoren hebben een versterker nodig, actieve studiomonitoren hebben géén losse versterking nodig. Actief betekent hier dus dat de versterker in de studiomonitor zelf zit. Hiermee zijn ze dus functioneel vergelijkbaar met de kleine melkpakjes die je naast je computer kunt hebben staan; aansluiten, kabels erin, en het werkt. Passief betekent eigenlijk dat ze functioneel hetzelfde doen als je hi-fi speakers. Ze doen niks, ze verbruiken geen stroom, en als je er een versterkt signaal naar toe stuurt maken ze geluid. Als beginner – ook als je een aardig budget hebt – hoef je sowieso niet te twijfelen. Actieve monitoren zijn de meest voor de hand liggende keus.

» Wat is de beste studiomonitor voor mij?

Heb ik een versterker nodig voor studiomonitoren?
Een set actieve studiomonitoren

De versterking

Bij een actieve studiomonitor, waar dus een versterker in zit, zie je aan de achterzijde een stroomaansluiting zitten, de versterker heeft immers stroom nodig. Vaak is dit een IEC-connector, zo’n grote met drie aders, en een stroomkabel krijg je er ook altijd bij. Dit is veruit de makkelijkste manier om een actieve studiomonitor te herkennen als dit niet is aangegeven. Bij Bax Music is ‘t overigens altijd aangegeven, zowel in de titel als in de zoekfilters. En als je daar nu gaat kijken zul je zien dat de actieve varianten veruit het meest talrijk zijn.

Heb ik een versterker nodig voor studiomonitoren?
Een set passieve studiomonitoren

Actief en passief in één set

Er bestaan ook studiomonitoren in het budgetsegment die als paar worden verkocht en één stroomconnector hebben. In dat geval krijg je dus één actieve monitor met stroomaansluiting voor de versterker, en een passieve monitor die met een audiokabel wordt aangestuurd vanuit de actieve monitor. Je hebt dus géén losse versterker nodig voor zo’n set.

Heb ik een versterker nodig voor studiomonitoren?
Een set actieve studiomonitoren waarbij één speaker aangedreven wordt door de andere speaker, via een (altijd) meegeleverde speakerkabel

Voordelen en nadelen van passieve studiomonitors

Voordelen

Je hebt zelf de vrijheid om een versterker naar keuze uit te zoeken. Er zijn (ervaren) studio-engineers die zulke vrijheid dan ook gretig benutten. Sterker nog: er bestaan waanzinnig dure studiomonitoren (per stuk zo duur als een huis) die passief zijn. Op dat niveau wil men echt zelf de versterker uitkiezen (en ook die zal dan gerust prijzig zijn). Bovendien zitten zulke monitor dikwijls ingebouwd in muren. Als zulke monitoren actief zouden zijn, en de ingebouwde versterker van die monitoren zou de geest geven, bedenk je dan eens wat een gedoe dat gaat zijn om even zo’n monitor uit z’n frame te halen!
Volgend op ‘t vorige punt: is je versterker stuk, dan doen je passieve monitoren het in ieder geval nog.
Zijn je passieve monitoren stuk, dan doet je versterker het in ieder geval nog.

Nadelen

Een passieve studiomonitor is in de regel goedkoper dan een actieve monitor met dezelfde eigenschappen, maar de kosten voor een eventueel nog aan te schaffen versterker moet je er nog wel bij optellen.
De ene versterker is de andere niet. Als je een minder goede versterker gebruikt dan kan dat ook een negatieve invloed op de klank hebben. En laat klank nu net dé reden zijn waarom je in studiomonitoren investeert.
Er is minder keuze. De actieve varianten zijn ruim in de meerderheid.

Voordelen en nadelen van actieve studiomonitors

Voordelen

Hij is kant en klaar, plug ‘n play.
De fabrikant heeft zelf een versterker uitgezocht die een goede match is met de eigenschappen van de studiomonitor.
Anders dan de keuze voor audiokabels zijn er geen verdere kosten.
Zoals reeds aangestipt: ze zijn populair en daarom in de meerderheid. Er is heel veel keuze uit actieve modellen.

Nadelen

Is de actieve studiomonitor stuk, dan is ‘ie in ‘t geheel niet meer te gebruiken op dat moment. Dit is een groot verschil met de passieve studiomonitor waarbij versterker en monitor losse en vervangbare componenten zijn.
Je hebt stopcontacten nodig. Nu zijn stopcontacten niet bepaald zeldzaam, dus laten we dit issue niet groter maken dan ‘t is. Maar als je de monitoren wilde opstellen in een hoek waar net geen stopcontact zit, dan heb je nog een stroomverdeler nodig. In theorie zijn twee er genoeg voor een stereo-opstelling, maar mocht je er ooit een actieve subwoofer bij willen plaatsen, dan heb je dus nog een stopcontact nodig. Tip: koop er gelijk een stekkerdoos met drie stroompunten bij, dit soort zaken heb je in de praktijk toch altijd wel een keer nodig.
Ze verbruiken stroom, dus ze hebben aan/uit-schakelaars. Is dit een probleem? Vaak niet, maar als je je monitoren op een plek positioneert waar je niet makkelijk meer bij kunt, dan zit je. Dit is op te lossen met een stroomverdeler waar een schakelaar op zit. Dan laat je je monitoren in feite altijd aan staan, en zet je ze samen aan en uit met de schakelaar van de stroomverdeler. Tip: sommige monitoren zijn echt heel erg prijzig. Het is niet onverstandig om in een stroomverdeler te investeren waar een overspanningsbeveiliging op zit. En goed, dan is zo’n speciale stroomverdeler een keer een tientje duurder. Als je voor 4000 euro aan belangrijke monitoren hebt staan mag je dat best in perspectief zien.
Tegenwoordig draait veel technologie om stroombesparingen. Er zijn studiomonitoren die om die reden bijhouden of je de monitoren nog gebruikt (of er dus nog audio naar de versterker toe gaat), zo nee: dan gaan ze na een tijdje in een soort slaapmodus. In principe is dit dus gunstig voor je energieverbruik, maar niet iedereen vindt ‘t even fijn.

Zie ook

» Studiomonitors
» Studio-subwoofers
» Studiomonitor-controllers
» Studiomonitor-statieven
» Studiomonitor-isolatie
» Audiokabeling
» Audio interfaces
» Alle Studio & Recording-producten

» Wat is de beste studiomonitor voor mij?
» Budget studiomonitoren: goed genoeg of doorsparen?
» Subwoofer in je studio – Wanneer (niet) en hoe
» Geluid opnemen met een laag budget
» Het verschil tussen dynamische en condensator-microfoons
» Wat is S/PDIF?
» Haal alles uit je studiomonitors met absorbers en diffusers
» Plaatsing van studiomonitoren: waar op te letten
» Studiomonitors aansluiten

Maarten | Bax Music

Maarten, sinds 2012 fulltime copywriter bij Bax Music, is journalist, muziektechnoloog en componist met credits in tv, film, games en theater. Hij geeft graag tekst en uitleg over alles wat muzikaal gebruikt kan worden.