Overspraak in geluidsopnames? Zo voorkom je ‘mic bleed’
Gepubliceerd op zaterdag 29 februari 2020
Als je veel werkt met microfoonopnames van bijvoorbeeld drums, akoestische gitaar en zang, dan heb je vast te maken gehad met overspraak. In het Engels heet dit mic bleed of mic spill. De snaredrum-microfoon pikt bijvoorbeeld ook de hihat op en de zangmicrofoon is vergeven van gitaren. Dit kan behoorlijk roet in het eten gooien tijdens het mixen van je geluidsopnames. Wil je weten hoe je het voorkomt, achteraf weghaalt of hoe je overspraak juist in je voordeel kunt gebruiken? Lees dan verder!
- Overspraakgebrek: twee nadelen van mic bleed
- Ik wil scheiden: schermen en absorbers
- Waar zit de nul? – De juiste microfoon kiezen
- Fix it in the mix
- Overspraak valt niet te twisten: mic spill heeft ook voordelen
- Zie ook
Overspraakgebrek: twee nadelen van mic bleed
Mic bleed kan grofweg twee soorten problemen veroorzaken. Ten eerste zijn je opnames niet van elkaar gescheiden. Je kunt je snaredrum bijvoorbeeld niet helderder maken met een equalizer zonder dat de hihat ook helderder wordt. Het tweede overspraak-probleem ontstaat als je twee microfoons hebt: ieder bij hun eigen instrument, maar die ook een beetje van het andere instrument oppikken. Bijvoorbeeld bij een zingende gitarist. Het geluid van de gitaar bereikt de gitaarmicrofoon eerder dan de zangmicrofoon en de stem bereikt de zangmicrofoon eerder dan de gitaarmicrofoon. Je opnames zijn niet in fase en het gevolg is een dun, hol geluid, beter bekend als het ‘kamfiltereffect’.
Ik wil scheiden: schermen en absorbers
Niet iedereen heeft de luxe van aparte opnameruimtes. Soms ontkom je er dan niet aan om meerdere instrumenten op te nemen in dezelfde ruimte. Door de instrumenten slim neer te zetten kun je al een hoop overspraak voorkomen. Gitaarversterkers zijn bijvoorbeeld heel erg gericht, dus als je deze wegdraait van de andere microfoons scheelt dat aanzienlijk. Met losse geluidsschermen en vrijstaande absorbers (beter bekend als gobo’s) kun je de instrumenten nog verder van elkaar scheiden.
Waar zit de nul? – De juiste microfoon kiezen
Je kunt veel mic spill-problemen voorkomen door de juiste microfoon te kiezen en door de microfoon slim te plaatsen. Elke microfoon heeft een richtingskarakteristiek (zie ook ons blog hierover) en in sommige gevallen kun je zelfs schakelen tussen meerdere patronen. Bij het kiezen van zo’n patroon is het eigenlijk vooral interessant om te kijken naar wat de microfoon niet oppikt. Met andere woorden: waar zit de ‘nul’. Een cardioïde microfoon pikt het minst op aan de achterkant en supercardioïde / hypercardioïde microfoons pikken schuin van achteren het minst op. Bij bidirectionele (ook wel figure-of-8) microfoons zit de nul haaks op het membraan en deze nul is aanzienlijk ‘dieper’ dan bij de andere richtingskarakteristieken. Ribbon-microfoons hebben meestal een figure-of-8 patroon en zijn heel geschikt om geluidsbronnen gescheiden van elkaar op te nemen. Samengevat: een microfoon richt je natuurlijk zo op de geluidsbron dat hij goed klinkt. Maar vergeet ook vooral niet de ‘nul’ te richten op de geluidsbron die je niet in je opname wilt hebben.
Fix it in the mix
Hoe slim je de microfoons ook neerzet, vaak is overspraak onvermijdelijk. In dit geval is het verstandig om, voor je begint met mixen, even een grondige schoonmaakronde te doen. Soms kun je al een hoop bereiken met een filter. Als de bassdrum-microfoon bijvoorbeeld veel van de bekkens heeft opgepikt, kun je gerust wat hoge frequenties wegfilteren met een low pass filter. Het omgekeerde geldt voor een gitaarmicrofoon die wat laag gerommel van de basgitaar oppikt. Daarnaast is het hoofdonderwerp van een microfoon meestal een stuk harder dan de overspraak. Hier kun je dankbaar gebruik van maken met een gate of expander. Dit is een dynamische processor die geluid alleen doorlaat als het signaal hard genoeg is. De drempelwaarde kun je zo instellen dat het hoofdonderwerp wel wordt doorgelaten door de gate maar de overspraak niet. Dit werkt vooral goed bij percussieve instrumenten. Verder bestaat er audiorestauratie-software waarmee je met chirurgische precisie bepaalde storende elementen uit je opnames kunt halen. RX van Izotope is een van de meest toonaangevende pakketten op dit gebied.
Overspraak valt niet te twisten: mic spill heeft ook voordelen
Overspraak is niet altijd een probleem. Sterker nog, zonder mic spill wordt het best moeilijk om je productie te laten klinken als een geheel. Vooral bij organische producties zoals jazz maar ook indie rock is het soms beter om overspraak juist te omarmen. Ook de ‘Wall of Sound’-producties van Phil Spector uit de jaren 60 hadden hun impact mede te danken aan overspraak. Het is in zo’n situatie extra belangrijk dat je tijdens de opnamefase je sound al op orde hebt. Tijdens de mix heb je immers niet meer de ruimte om met de botte bijl te gaan equalizen. Als je de mic bleed wilt gebruiken, moet je er dus wel voor zorgen dat het een beetje goed klinkt. Kies microfoons met een gelijkmatige ‘off axis respons’. Kleinmembraan-condensatormicrofoons en ribbon-microfoons staan erom bekend dat het geluid onder elke hoek natuurlijk blijft klinken. Dynamische microfoons kleuren geluid dat niet recht van voren komt het meest. Faseproblemen kun je voorkomen door de 3:1 regel te hanteren. Hierbij zorg je ervoor dat de afstand tussen de microfoons minstens drie keer zo groot is als de afstand tussen de microfoons en hun respectievelijke geluidsbronnen. Lees vooral ook eens ons fase-blog.
Zie ook
» Gate/expander-plugins
» Filter-plugins
» Alle studio-software
» Geluidsschermen
» Vrijstaande absorbers (gobo’s)
» Kleinmembraan-condensatormicrofoons
» Ribbonmicrofoons
» Alle studiomicrofoons
» Alle Studio-producten
» Opnames maken – Alles over recording
» Mixen & masteren van muziek – Leer het hier!
» Wat is richtingskarakteristiek?
» Isoleer je eigen oefenruimte of studio
» Geslaagde opnamesessies in 5 stappen
» Automation in een DAW: wat het is en hoe je het gebruikt
» Hoe je een koor moet opnemen
» Distortion van geluid: goed of niet?
» Brom, en hoe ik het voorkom
» Mixen met koptelefoon – (On)verstandig?
» 5 manieren om je mix harder te laten klinken
» Stereo mixen in 3D: diepte creëren met twee speakers
» Fase-problemen in de studio: zo kun je ze oplossen of voorkomen
» Wat is een impulse response en waarvoor gebruik je deze?
» Zang-opnames mixen in 5 stappen
» Mixen met een mix bus
» Leer zelf klanken maken met FM-synthese
» Haal alles uit je studiomonitors met absorbers en diffusers
» Wat is een loadbox en hoe gebruik je deze?
» Wat is re-amping en hoe werkt het?
» Mixen met inserts en aux sends
» Microfoon-opstellingen bij stereo-opnames
» Zelf muziek masteren: 5 tips om je op weg te helpen
» Loudness War: hoe hard is hard genoeg?
Stefan werkt sinds 2015 bij Bax Music. In zijn vrije tijd is hij regelmatig in de weer met allerlei studio-apparatuur zoals microfoons, compressors en equalizers. En als hij aan het werk is trouwens ook. Verder is hij ook vaak op het podium te vinden, maar dan als drummer.
Nog geen reactie...