Wat is S/PDIF?

Op veel studio-producten en andere audio-apparatuur kom je hem tegen: de S/PDIF aansluiting. Maar wat kun je eigenlijk verbinden met deze mysterieuze connector en waarom zou je dat willen? In dit blog leer je meer over S/PDIF, zijn professionele collega AES/EBU en de kabels die je nodig hebt.

Waar staat S/PDIF voor?

S/PDIF is een afkorting voor Sony/Philips Digital Interface Format, maar staat ook bekend als Sony/Philips Digital Interconnect Format of Sony/Philips Digital Interface. Dit type digitale audio-overbrenging is ontworpen door Sony en Philips en komt veel voor bij consumentenelektronica, zoals CD-spelers, audio-versterkers, televisies en thuisbioscoopsystemen. Maar we zien S/PDIF ook wel in het ‘pro audio’-segment. Denk bijvoorbeeld aan preamps, audio-interfaces en modelling-systemen. Een S/PDIF-aansluiting maakt het mogelijk om twee audiokanalen (stereo-geluid dus) in ongecomprimeerde digitale vorm (PCM) over te brengen. In gecomprimeerde vorm is op bepaalde apparaten ook digitaal surround-geluid mogelijk (5.1/7.1 DTS). Eén S/PDIF-connector is altijd alleen maar bedoeld als in- of uitgang, dus niet allebei, zoals je bij USB gewend bent. Een goede reden om gebruik te maken van een digitale aansluiting als S/PDIF is dat bij digitale overdracht het geluidssignaal niet omgezet hoeft te worden van digitaal naar analoog (en andersom), waardoor je geen verlies van geluidskwaliteit hebt.

Wat zijn AES3 en AES/EBU?

Zonder een heel technisch verhaal op te hangen, is het wel handig om een aantal zaken over het zogenaamde protocol te verhelderen. S/PDIF is gebaseerd op de ‘AES3-standaard’: een bepaalde afspraak binnen de audio-industrie over hoe digitale audiosignalen overgebracht worden. Ook het bekende AES/EBU is gebaseerd op deze AES3-standaard en is daarmee in de basis hetzelfde als S/PDIF. Echter, één van de belangrijke verschillen tussen deze twee is dat S/PDIF zijn signaal overbrengt via een RCA-kabel of een Toslink-kabel, terwijl AES/EBU gebruikmaakt van de robuustere en bovendien gebalanceerde XLR-aansluiting die we ook kennen uit de analoge audiowereld. Daarom wordt AES/EBU primair gebruikt op professionele apparatuur. Er zijn meer verschillen, maar dat is voor dit blog niet belangrijk. AES/EBU moet je trouwens niet verwarren met ADAT, waarbij het mogelijk is om per aansluiting tot wel acht audiokanalen simultaan te versturen.

Toepassingen van S/PDIF

S/PDIF komt veel voor op consumenten-elektronica, maar het wordt ook vaak toegepast in de studio. Bijvoorbeeld om een AD/DA-converter aan te sluiten, of een load box die vervolgens wordt doorgelust naar de audio-interface. Als je gitarist bent en je speelt over een modeller, dan zie je soms dat deze tevens is voorzien van een S/PDIF-uitgang. Deze kun je dan direct op je audio interface aansluiten zodat je het uitgaande signaal van de modeller in stereo kunt opnemen in je DAW-software of gewoon in stereo kunt monitoren. Ook de meeste desktopcomputers zijn standaard in het bezit van een S/PDIF-uitgang, om het geluid van de computer direct naar de digitale S/PDIF-ingang van bijvoorbeeld een geschikte versterker te kunnen laten gaan.

RCA, Toslink en XLR

Zoals gezegd, zie je bij S/PDIF dat er vaak een RCA-kabel gebruikt wordt. Dit is een zogenaamde coaxiale kabel. Een andere mogelijkheid is Toslink: een optische kabel die we vooral zien op consumentenapparatuur (kijk niet in het rode lichtje!). Meestal wordt bij RCA een 75 ohm videokabel met RCA-connector gebruikt. Dit zijn betere kwaliteit kabels dan de reguliere RCA-kabels zoals we die voor de bekende rood-witte audio-aansluitingen zouden gebruiken. De door Toshiba ontwikkelde Toslink-kabels bestaan meestal uit optische vezels of soms glasvezel. Een belangrijk voordeel is dat Toslink-kabels interferentie weren. Maar bij het gebruik van goede kabels is het maar de vraag of je het verschil tussen Toslink en RCA zult horen. De XLR-connector tot slot, wordt binnen deze context niet gebruikt voor S/PDIF maar alleen voor AES/EBU, dus voornamelijk in het pro audio-segment. Je hebt dan een gebalanceerd signaal, met daardoor kleine kans op storing bij het gebruik van lange kabels. Je moet hier wel kiezen voor de speciale 110 ohm XLR-kabel (ook gebruikt voor DMX-verlichting). Op sommige professionele audio-apparaten zie je trouwens verschillende AES3-type connectoren naast elkaar, zodat je zelf de gewenste aansluiting kunt kiezen. Verder werkt ADAT, wat we hierboven al kort noemden, ook met Toslink, maar zo’n aansluiting kun je niet gebruiken voor S/PDIF.

Hoe gebruik jij S/PDIF in je (home)studio? Laat hieronder je reactie achter!

Zie ook

» RCA-videokabels
» Toslink-kabels
» 110 ohm XLR-kabels
» Externe audio interfaces met S/PDIF-ingang
» Externe audio interfaces met AES/EBU-ingang
» Uitbreiden van je interface: meer in- en uitgangen mogelijk?

Benjamin | Bax Music

Ben is sinds medio 2015 werkzaam bij Bax Music als copywriter. Zijn specialisme is snaarinstrumenten. Ben speelt al 33 jaar gitaar en heeft zijn eigen homestudio. Ook kun je hem regelmatig achter een piano of drumstel vinden, of met een bas in zijn handen. Zijn jarenlange ervaring verwerkt hij maar al te graag in zijn productteksten en nieuwsitems. Naast het schrijven van zijn eigen muziek luistert hij ook graag naar muziek van anderen, met name progressive rock en fusion.