Het 'taperack' vandaag de dag... wat zit daar nu in?

Wat is een taperack?

Een taperack is een compacte alles-in-één geluidsoplossing. Het is letterlijk een rack (19 inch) met daarin alles gemonteerd wat nodig is om het geluid van een artiest of band te verzorgen (op de luidsprekers na).

Oorsprong

Het taperack komt voort uit de behoefte van geluidsmensen om snel en eenvoudig op te kunnen bouwen bij het verzorgen van het geluid voor tape-artiesten (niet te verwarren met band-parodisten). Vaak zijn deze optredens kort van duur en kan er ingeprikt worden op een grote PA. Bovendien komt het regelmatig voor dat een tape-artiest meerdere optredens op een avond heeft en dan is het zaak dat er snel verplaatst kan worden. Ook voor de verhuur zijn deze taperacks handig, maar daarover dadelijk iets meer.

Wat zit er in een taperack?

Elk taperack is uiteraard anders en aangepast aan de specifieke wensen van de gebruiker. Over het algemeen bevat een taperack een mixer aan de bovenzijde van de flightcase. Die bevindt zich daardoor op de juiste werkhoogte en is dus snel startklaar. Daarnaast zit er een speler in het rack voor het afspelen van muziek. Ook de ontvanger van een draadloze microfoon vindt een plekje in het rack evenals de zender van het in-ear monitor systeem. Indien er gebruik gemaakt wordt van een externe effectprocessor dan zul je die ook tegenkomen in het rack. Wanneer een artiest gebruik maakt van eigen luidsprekers dan gaan ook de versterkers hiervoor in het rack samen met het luidspreker managementsysteem.

Naast dit soort apparatuur zie je in een rack vaak ook andere zaken terug zoals een stroomvoorziening, al dan niet gecombineerd met rackverlichting, een opberglade en een aansluitpaneel. Alle onderdelen van het taperack zijn over het algemeen intern bekabeld en zo’n aansluitpaneel (ook wel patchbay) is dan een uitstekende manier om snel de overige aansluitingen te realiseren.

Voor de verhuur zijn dit soort racks daarom ook een uitkomst omdat alle gevoelige instellingen van het speaker managementsysteem vergrendeld kunnen worden en ‘gevoelige’ aansluitingen buiten het bereik van grijpgrage vingers gemonteerd kunnen worden. Op het aansluitpaneel kan gezorgd worden voor een eenvoudige en eenduidige aansluitmogelijkheid zodat er een hufterproof geheel ontstaat.

De diverse onderdelen verder toegelicht

19 inch rack

Dit is een flightcase met een standaard breedte van 19 inch en dat is 482.6 mm. Het is voorzien van een rackprofiel waarin allerlei 19 inch apparatuur gemonteerd kan worden met behulp van het zogenaamde rackware. Dit zijn schroeven en moeren. Deze schroeven hebben tegenwoordig bijna allemaal een kunststoffen ring zodat de kostbare apparatuur niet beschadigt. In de muziekindustrie is deze standaard maatvoering doorgevoerd en dat maakt het monteren van apparatuur in studiomeubels en flightcases enorm makkelijk. Een taperack is voorzien van een deksel aan de voorkant en aan de bovenkant. Soms ook aan de achterzijde, hoewel je ook vaak een serviceluik tegenkomt; een klein klepje waardoor je bij de kabels kunt. Bij een 19 inch rack is niet alleen sprake van een standaard breedte maar ook de hoogtematen zijn gestandaardiseerd. We spreken hier van hoogte eenheden (HE) of units (U). Eén HE of één U staat gelijk aan 44.45 mm. Veel taperacks zijn 16 Units hoog, waardoor er een goede werkhoogte ontstaat. Sommige taperacks zijn zelfs uitgevoerd met een deksel die als tafel kan fungeren. Hierdoor kan extra werkruimte worden gecreëerd.

Mixer

Bij het mixen van een tape-artiest zijn over het algemeen niet veel kanalen nodig. In het minimale geval zelfs maar twee; één voor een microfoon en één voor het afspelen van muziek. Hierdoor kan volstaan worden met een compacte mixer die een breedte heeft van, je raadt het al, 19 inch. Een goed voorbeeld van een hoogwaardige mixer is de Soundcraft Si Performer1. Voor de meeste compacte mixers zijn zogenaamde rackoren te koop waarmee je de mixer in het rack kunt monteren.

Speler

Voorheen werd bijna standaard gebruik gemaakt van MD’s (MiniDisk) bij bandartiesten. Ook vandaag de dag zie je nog vaak standaard een MD-speler in het taperack zitten. Toch zie je steeds vaker media players verschijnen die van SD-kaart of USB-stick kunnen spelen. De Denon DN-F300 is zo’n solid state SD speler. De CD-speler is ook nog niet van het toneel verdwenen, maar wordt alleen gebruikt voor het afspelen van achtergrondmuziek. Een SD-kaart, harde schijf of USB-stick is minder gevoelig voor trillingen en stoten en daardoor bedrijfszekerder dan een CD. Tegenwoordig zie je ook meer mixers net als de Allen & Heath QU-16, met ingebouwde streamfunctie of MP3-speler.

Draadloze microfoon en in-ear monitor

Het gebruik van een draadloze microfoon zoals de Shure SLX 24 heeft grote voordelen voor een tape-artiest. Hij kan de microfoon al in de kleedkamer bij zich hebben en zo eventueel een korte linecheck doen. Bovendien hoeven er geen kabels uitgerold te worden en dat scheelt weer tijd. Om ervoor te zorgen dat de artiest zichzelf te allen tijde goed kan horen wordt er veel gebruik gemaakt van in-ear monitoring. Hierdoor heeft de artiest altijd dezelfde vertrouwde sound op zijn oren en is hij niet afhankelijk van de al dan niet aanwezige vloermonitoren of de kwaliteit daarvan. De AKG IVM 4500 IEM kom je vaak tegen in taperacks.

Effectprocessor en luidspreker management-controller

Steeds meer mixers hebben tegenwoordig een uitstekende ingebouwde effectprocessor. Sommige geluidstechnici zweren echter bij hun (oude) vertrouwde processor voor de nodige galmpjes, echo’s, compressors, d-essing en andere effecten. De Yamaha SPX2000 is een veel geziene processor. Ook wordt er nog vaak gebruik gemaakt van losse equalizers om de toonregeling af te stemmen op de akoestische eigenschappen van de gebruikte luidsprekers en de ruimte. Deze equalizers vind je meestal ook terug in luidspreker management-controllers. Controllers zoals de DBX Driverack hebben twee ingangen en meerdere uitgangen. Deze sturen signalen via een crossover naar de diverse onderdelen van het luidsprekersysteem. De instellingen voor een full-range configuratie zijn immers anders dan voor een tweeweg of drieweg systeem. Met een speciale meetmicrofoon die aangesloten wordt op de Driverack worden de akoestische eigenschappen van de ruimte gemeten. Zo kun je de instellingen voor het systeem optimaliseren zodat je geen feedback (rondzingen) krijgt en de diverse onderdelen van het luidsprekersysteem efficiënt worden aangestuurd. Dit resulteert in een professioneel en goed klinkend geheel. Bovendien zorgt de limiter ervoor dat het systeem beveiligd wordt. Een uitkomst voor verhuurbedrijven die hierdoor veel minder opgeblazen luidsprekers terug krijgen.

Versterkers en stroomvoorziening

Als een geluidstechnicus werkt met eigen passieve luidsprekers dan zal ook de versterker of de versterkers hiervoor in het rack een plaatsje krijgen. Om alle onderdelen in het rack van stroom te voorzien en via één enkele schakelaar te kunnen schakelen is een stroomverdeler makkelijk. Een stroomverdeler zoals de ART PS 4×4 PRO staat het toe om maar liefst negen apparaten van stroom te voorzien tot een maximum belasting van 1800 Watt. Bovendien zorgt dit apparaat ervoor dat uw systeem beschermd wordt tegen piekspanning zodat de stroomtoevoer altijd stabiel is. Als extra heeft deze stroom- en spanningverdeler een racklight ingebouwd, waardoor op donkere locaties het zicht op de diverse apparatuur optimaal is.

Aansluitpaneel en andere zaken

Zoals al eerder hierboven genoemd zijn alle aansluitingen van het taperack intern met elkaar verbonden. Zo hoeven de diverse aansluitingen niet keer op keer gemaakt te worden en dat scheelt opbouwtijd en zo worden de in- en uitgangen niet nodeloos belast. Om eenvoudig een voedingskabel en luidsprekers aan te sluiten vind je vaak een patchpaneel in het rack. Ook zie je soms aansluitmogelijkheden voor een extra microfoon of losse CD speler. Deze panelen zijn kant en klaar te koop zoals de DAP ACU-100, maar met behulp van een los paneel met zogenaamde D-gaten zijn eigen configuraties te realiseren. Er zijn namelijk allerlei verschillende connectoren te koop die met behulp van popnagels of schroeven te monteren zijn in het paneel. Een voorbeeld van zo’n frontplaat met D-gaten is deze plaat van Penn Elcom.

Verder kan het rack gevuld worden met diverse zaken die de technicus handig vindt: lades, inlays, ventilatoren voor het koelen van versterkers, blindplaten voor een nette afwerking, ventilatiepanelen en ga zo maar door.

Alle onderdelen die hierboven beschreven zijn vormen mogelijke opties voor het zogenaamde taperack, de alles-in-één oplossing voor verhuur en artiesten. Elk taperack is anders en kan naar gebruiksdoel en smaak worden ingericht. Bij Bax-shop bestaat de mogelijkheid om dit soort racks samen te (laten) stellen en eventueel te laten monteren. Onze specialisten kunnen je adviseren over de diverse onderdelen en je helpen jouw ideale rack te maken. Kijk hier voor meer informatie hierover.