Gitaarakkoorden leren spelen voor beginners
Gepubliceerd op vrijdag 20 november 2020
Je hebt net je eerste gitaar in handen en je wilt een stukje spelen. Een melodietje lukt misschien nog wel. Maar hoe krijg je eigenlijk die vollere klanken waarbij je meerdere vingers gebruikt? Deze combinaties van meerdere noten tegelijk heten akkoorden. Met dit blog help ik beginners op weg bij het leren lezen en spelen van gitaarakkoorden.
- Hoe worden akkoorden genoteerd?
- Open akkoorden
- Het vertalen van een akkoorddiagram naar je gitaarhals
- Open akkoorden: majeur en mineur (‘m’)
- Muziek maken met akkoordenschema’s
- De volgende stap: open akkoorden met een septiem
- Een beetje meer uitdaging met een blues-schema
- Barré-akkoorden
- Wat is een barré-akkoord?
- Overzicht van meest gebruikte barré-akkoorden
- Waarom deze twee barré-akkoorden leren?
- Waar op de hals moet ik zo’n barré-akkoord spelen?
- En hoe zit het met mineur, 7 en m7?
- Enkele alternatieve grepen
- Barré-akkoorden oefenen: hulp bij het spelen
- Onder de duim met de duim eronder
- Krijg je vingers in topconditie voor de barré-akkoorden
- Open en gesloten rondjes?
- Waarom is dit handig?
- Open en barré-akkoorden in de praktijk: 4 schema’s
- Oefenen met langere akkoordenschema’s
- Het echte speelwerk kan beginnen!
- Overzicht van alle bekende akkoorden
- Gitaarakkoorden voor de rechtshandige gitarist
- Gitaarakkoorden voor de linkshandige gitarist
- Voor de leergierige snarenplukker
- Zie ook
Hoe worden akkoorden genoteerd?
Vaak worden akkoorden alleen maar genoteerd met een akkoordsymbool: een letter, eventueel in combinatie met een speciaal teken en/of een cijfer. Bijvoorbeeld G, C7, D# of Bb6. In diverse songboeken worden er daarnaast tevens akkoorddiagrammen getoond (‘chord boxes’). Deze laten precies zien waar je je vingers moet zetten. Wanneer er geen diagrammen staan maar alleen akkoordsymbolen, moet je dus uit je hoofd weten welke akkoordgreep daarbij hoort. Voor elk akkoord zijn er een aantal veelgebruikte, vaste grepen. Ofwel, het C-akkoord bijvoorbeeld, kun je op diverse manieren spelen. Als beginner leer je gewoon eerst de eenvoudigste variant van een akkoord. In dit blog richt ik me op deze basisgrepen, te beginnen met de open akkoorden.
Open akkoorden
Het is verstandig om te beginnen met de open akkoorden. Open akkoorden worden op de eerste drie frets gespeeld (frets zijn de metalen stripjes op de hals van je gitaar), hebben elk een unieke vorm en bevatten één of meer open snaren – dat zijn snaren die je niet hoeft in te drukken. Op die manier hoef je nog geen lastige dingen te doen, zoals je wijsvinger over al de snaren heen leggen (barré-akkoorden) of je vingers heel ver strekken. Je leert zo dus relatief snel een hele hoop akkoorden, wat veel voldoening geeft. Jammer genoeg zijn er enkele veel gebruikte akkoorden die geen open variant hebben, zoals F. Toch zijn er nog steeds behoorlijk wat liedjes die je volledig kunt spelen door middel van alleen open akkoorden.
Het vertalen van een akkoorddiagram naar je gitaarhals
Om gelijk goed bezig te kunnen gaan met de meest voorkomende open akkoorden, zie je hieronder de acht bekendste. Maar hoe lees je deze eigenlijk?
- Zet de gitaar op je schoot met de hals naar boven en de snaren naar je toe. Zo moet je eigenlijk ook tegen akkoorddiagrammen aankijken. De dikste snaar zit links en de dunste snaar zit rechts.
- Open bolletjes zijn snaren die je wel aanslaat, maar niet indrukt, terwijl snaren met een kruisje niet worden ingedrukt én niet worden aangeslagen. Het vergt wel wat oefening om alleen de juiste snaren aan te slaan!
- Voor de juiste vingerzetting kijk je naar de cijfers.
- Ben je linkshandig gitarist en pak je de akkoorden met je rechterhand? Dan zul je elk akkoorddiagram moeten spiegelen. Lees voor meer informatie over de linkshandige gitaar onze Keuzehulp over dit onderwerp.
Afbeelding 1:
Open akkoorden: majeur en mineur (‘m’)
Afbeelding 2:
Muziek maken met akkoordenschema’s
Wanneer je de eerste akkoordgrepen te pakken hebt, moet het ook nog als muziek gaan klinken. Akkoordenschema’s komen hier goed bij van pas. Om niet gelijk te moeilijk te beginnen, is het onderstaande schema prima om mee te beginnen. Dit type akkoorden-combinatie, ofwel cadens, kom je overigens in veel bekende nummers tegen.
G | D | Em | C |
Elk vakje is vier tellen. Tel dus steeds van 1 tot 4 en ga na vier tellen naar het volgende akkoord. Sla het akkoord eerst alleen aan op de eerste tel (met je plectrum of duim), van boven naar beneden. Na vier keer tot vier tellen zou je alle akkoorden gespeeld moeten hebben. Lukt dit? Sla dan elk akkoord op de eerste en derde tel aan. Gaat dit soepel, sla dan elk akkoord op elke tel aan.
Tips:
- Neem in het begin de tijd om je vingers klaar te zetten, dus niet op het allerlaatste moment. Zet daarbij altijd eerst de vingers neer van de snaren die je als eerste gaat aanslaan. Dan ben je sneller op tijd met je vinger wanneer het plectrum (of de duim) bij de desbetreffende snaar aankomt.
- Het kan een goed idee zijn om met metronoom te oefenen. Gebruik bijvoorbeeld een metronoom-app of koop een ‘echte‘. Met een metronoom zorg je ervoor dat je strak in het ritme leert spelen. Begin op een laag tempo, zodat je genoeg tijd hebt om je vingers klaar te zetten.
De volgende stap: open akkoorden met een septiem
Mag het allemaal nog wat chiquer of exotischer klinken? Dan zijn er ook open akkoorden met een septiem-toon. Ik heb de septiem-akkoorden hieronder op een rijtje gezet:
Afbeelding 3:
Opmerking: wat mij betreft valt B7 een beetje buiten de open akkoorden, omdat hij geen unieke vorm heeft: hij is gebaseerd op de vorm van het C7-akkoord. Maar goed, het is een veel gebruikt akkoord en niet al te moeilijk om te leren, dus hij mocht eigenlijk niet ontbreken.
Een beetje meer uitdaging met een blues-schema
Om je nog iets meer uit te dagen, staat hieronder een blues-akkoordenschema. Volg dezelfde stappen als bij het vorige akkoordenschema.
| A7 | D7 | A7 | A7 | | D7 | D7 | A7 | A7 | | E7 | D7 | A7 | E7 |
Barré-akkoorden
Je kunt met de open akkoorden hierboven best een redelijk repertoire aan gemakkelijk te spelen liedjes opbouwen om bijvoorbeeld bij het kampvuur te spelen. Maar ja, al gauw wil je meer, dus je pakt een songbook van je favoriete artiest. Tot je schrik kom je akkoorden tegen als ‘Bb7’ en ‘G#min7’! Wees niet bang, het ziet er ingewikkelder uit dan het is. Nu is het moment om de bekendste barré-akkoorden te leren.
Wat is een barré-akkoord?
Bij een barré-akkoord is het nodig om met (minstens) één van je vingers meerdere snaren van je snaarinstrument tegelijk in te drukken. Hiervoor heb je meer kracht nodig dan bij de open akkoorden. Een kwestie van dagelijks oefenen en niet verwachten dat het de eerste keer goed lukt.
Overzicht van meest gebruikte barré-akkoorden
We beginnen met de twee belangrijkste barré-grepen: de ‘E-vorm’ en de ‘A-vorm’. Dit zijn de majeur-akkoorden. Je vindt ze in Afbeelding 4 hieronder. Ik heb deze namen gekozen, omdat deze barré-akkoorden heel sterk lijken op het E-akkoord en het A-akkoord die je hierboven bij de open akkoorden hebt geleerd. Het verschil is dat je nu met je wijsvinger vijf of zes snaren tegelijk moet indrukken.
Waarom deze twee barré-akkoorden leren?
Zodra je onderstaande twee barré-grepen onder de knie hebt (de ‘E-vorm’ en de ‘A-vorm’), kun je in één klap een enorme reeks akkoorden spelen. Het mooie van barré-akkoorden is namelijk dat je ze kunt ‘opschuiven’. Kun je eenmaal het barré-akkoord met de E-vorm spelen, dan kun je niet alleen het F-akkoord spelen, maar ook F#, G, G#/Ab enzovoort, simpelweg door je hand steeds één vakje op te schuiven richting de volgende fret. Precies hetzelfde geldt voor het barré-akkoord met de A-vorm: daarmee kun je het Bb-akkoord spelen, maar ook B, C etcetera. Je ziet het overzicht van alle mogelijkheden in Afbeelding 5.
Afbeelding 4:
Afbeelding 5:
Waar op de hals moet ik een barré-akkoord spelen?
- Op Afbeelding 5 hierboven zie je alle ‘vakjes’ en frets zoals je die ook op jouw gitaarhals ziet (de dikke lijn helemaal links is waar de hals ophoudt en de kop van de gitaar begint: de topkam). Speel je de E-vorm met bijvoorbeeld je wijsvinger in het derde vakje (III), dan hoor je het G-akkoord. Schuif je één vakje verder, dan hoor je het G#- of Ab-akkoord (waarom dit akkoord verschillende namen heeft, is nu niet belangrijk). En ga zo maar door. De Romeinse cijfers zijn een visueel hulpje: V is bijvoorbeeld het vijfde vakje. Dit komt ook overeen met de positiestippen die je op veel gitaren ziet.
- In Afbeelding 6 hieronder zie je een voorbeeld. Het Romeinse cijfer aan de linkerkant geeft de positie aan: je moet je wijsvinger (1) over alle snaren in het derde vakje (III) leggen. De horizontale streep geeft aan dat het een barré is, dus dat je met één vinger meerdere snaren moet indrukken. Zet nu ook de andere drie vingers neer, en je hebt een G-akkoord gemaakt. Let altijd goed op het Romeinse cijfer aan de linkerkant. Zou er bijvoorbeeld IV staan, dan moet je het hele akkoord één vakje verder spelen en hoor je een G#/Ab-akkoord.
- Het spelen van de A-vorm werkt hetzelfde. Speel je deze met je wijsvinger in bijvoorbeeld het derde vakje, dan hoor je het C-akkoord, zoals je kunt zien in Afbeelding 5. Schuif je een vakje op, dan hoor je het C#/Db-akkoord, enzovoort.
- Zoals je misschien al hebt opgemerkt, kún je met barré-grepen ook dezelfde akkoorden spelen die we zagen bij de open akkoorden. Kom je bijvoorbeeld een C-akkoord tegen in een songbook, dan mag je zelf kiezen of je het open C-akkoord speelt of één van bovenstaande barré-grepen. Het kan echter wel verstandig zijn om ervoor te zorgen dat je niet te grote ‘sprongen’ hoeft te maken tussen akkoorden. Dat soort overgangen klinkt namelijk niet zo vloeiend en je moet je hand erg snel bewegen om op tijd te zijn. Dus kies voor grepen die dicht bij elkaar liggen, is mijn tip. Daarnaast zul je merken dat elke variant van een akkoord zo zijn eigen klankkleur heeft.
Afbeelding 6 – G-akkoord gespeeld als een ‘E-vorm’-barré in het derde vakje:
En hoe zit het met mineur, 7 en m7?
Zoals je ziet in Afbeelding 4, bestaan ook de Em-vorm, Am-vorm, E7-vorm etcetera. Deze zijn eigenlijk allemaal afgeleid van de E-vorm en de A-vorm. Je kunt bijvoorbeeld heel gemakkelijk van de E-vorm naar de Em-vorm door alleen maar je middelvinger van de snaar te halen. Dus beheers je eenmaal de E-vorm en A-vorm (de majeur-akkoorden), dan is het slechts een kleine stap naar mineur (genoteerd als ‘m’), septiem (genoteerd als ‘7’) en mineur 7 (genoteerd als ‘m7’). En omdat de maj7 in de A-vorm vrij gemakkelijk te spelen is, heb ik die er ook maar meteen bij gezet.
Enkele alternatieve grepen
- Van de A-vorm heb ik aan het einde van Afbeelding 4 een alternatieve greep toegevoegd. De eerste, gewone versie, met alle vier de vingers, kun je het beste op de eerste helft van de hals spelen. Daar is de ruimte tussen de frets nog vrij groot, waardoor je meer ruimte hebt voor je vingers. Wanneer je echter hoger op de hals komt, wordt het steeds krapper. Dan is het alternatief wellicht gemakkelijker (probeer het zelf), met name als je grotere vingers hebt. Je zult je ringvinger een beetje de ‘verkeerde’ kant op moeten buigen om die drie snaren tegelijk in te kunnen drukken! Let op: je moet daarbij tevens de hoogste (dunste) snaar dempen door het tweede kootje van je ringvinger ertegenaan te leggen (niet indrukken). Oefening baart kunst.
- Vind je het barré-akkoord met de E-vorm momenteel te lastig omdat je nog niet voldoende kracht hebt in je vingers, dan kun je het eenvoudige alternatief aan het einde van Afbeelding 4 gebruiken. Je maakt dan eigenlijk een heel kleine barré door met je wijsvinger alleen de twee hoogste snaren in te drukken.
Hulp bij het spelen van barré-akkoorden
Als je bovenstaande barré-akkoorden eenmaal kunt spelen, heb je een enorme sprong vooruit gemaakt in je akkoordenspel. Maar alle begin is moeilijk, daarom heb ik hieronder enkele tips op een rij gezet.
Onder de duim met de duim eronder
Wil je zo snel mogelijk van start kunnen gaan met barré-akkoorden? De hand waar je de akkoorden mee pakt, zal even moeten wennen aan de nieuwe (vrij grote) grepen. Om ervoor te zorgen dat je zo weinig mogelijk kracht hoeft te zetten, zet je je duim plat (niet met het topje) achterop het midden van de hals ter hoogte van waar je middelvinger aan de andere kant zit (dit is één fret hoger op de hals dan waar de wijsvinger zijn barré neerlegt). Doe je het op een andere manier, dan zul je veel meer kracht moeten zetten om de akkoorden (zuiver) te kunnen pakken. Ook staan je vingers op deze manier rechter op de toets. Nadat je hand aan deze positie gewend is geraakt, zul je merken dat dit veel efficiënter is. Bovendien heb je een stuk minder kans op blessures.
Krijg je vingers in topconditie voor de barré-akkoorden
Kun je de barré-grepen nog niet zo lang vasthouden? Dan kun je – naast de juiste positie die ik hierboven hebt uitgelegd – de wijsvinger eerst stap voor stap laten wennen aan een complete barré-greep:
- Leg het eerste vingerkootje van de wijsvinger plat over de dunste twee snaren, met de duim achter de hals en sla alleen deze twee snaren aan. Zodra dit voor je oren goed klinkt, zal de eenvoudige alternatieve E-vorm uit Afbeelding 4 eigenlijk niet zo moeilijk meer zijn. Dat is dus het één-na-laatste akkoord in de afbeelding. Speel je dit akkoord met de wijsvinger in het eerste vakje, dan hoor je het F-akkoord. Schuif je je vingers een vakje op, dan hoor je het F#/Gb-akkoord en ga zo maar door. Het is nooit verkeerd om deze kleine, snelle greep in je muzikale arsenaal te hebben!
- Haal daarna de middel- en ringvinger weer weg en laat de wijsvinger staan. Probeer vervolgens steeds een extra snaar erbij te pakken totdat je vinger als een soort staaf over alle zes de snaren ligt.
- Controleer wel continu of elke ingedrukte snaar goed, vrij kan trillen, dus niet met een ratelende of gedempte klank. Het vergt wat geduld en aandacht voordat alle snaren zonder bijgeluiden doorklinken. Als je hier elke dag een beetje gericht tijd aan besteedt, zul je vrij spoedig vooruitgang gaan merken en horen!
- Om het bovenstaande iets gemakkelijker te maken, kun je de oefeningen eerst doen in de buurt van fret 5 tot en met 7. Hier voelt de snaarspanning wat lager aan. Probeer maar eens!
Open en gesloten rondjes?
Je hebt misschien gezien dat ik soms gesloten rondjes en soms open rondjes gebruik in de akkoordgrepen van Afbeelding 4. Dit heeft niets te maken met hoe je het akkoord moet spelen, maar is wel nuttige kennis voor in de toekomst. Een open rondje is de grondtoon van het akkoord. De zwarte stippen zijn de andere tonen. De grondtoon van bijvoorbeeld een G-akkoord is – heel simpel – de G! Je kunt zien dat in elke akkoordgreep van Afbeelding 4 de grondtoon minstens één keer voorkomt. In het voorbeeld hieronder zie je een G-akkoord. Het cijfer III laat zien – zoals ik eerder heb uitgelegd – op welke positie je het akkoord speelt. Met behulp van de open rondjes kun je nu zien dat de G-toon drie keer voorkomt in dit akkoord.
Waarom is dit handig?
Waarom heb ik dit nu vermeld? Omdat je op deze manier gemakkelijk kunt gaan leren waar alle tonen zitten op de gitaar. Speel je onderstaand G-akkoord regelmatig, dan kun je na verloop van tijd al veel sneller een drietal G’s aanwijzen op de toets van je gitaar. Handig als je in de toekomst bijvoorbeeld melodieën gaat spelen of misschien zelfs een beetje wilt gaan improviseren.
Open en barré-akkoorden in de praktijk: 4 schema’s
Om gewend te raken aan de barré-vormen en hoe je in verschillende toonsoorten kunt gaan spelen, heb ik hieronder alvast enkele handige ‘cadensen’ voor je.
- De eerste akkoorden-reeks hieronder ken je al van het akkoordenschema van de open akkoorden aan het begin van dit blog. In combinatie met de twee barré-grepen die je zojuist hebt geleerd, heb je nu diverse manieren om dit schema te spelen. Want je kunt bijvoorbeeld het G-akkoord als open akkoord spelen, maar… zoals Afbeelding 5 laat zien, ook als barré-akkoord met de E-vorm of met de A-vorm! En denk nog eens aan mijn advies: probeer steeds grepen te kiezen die zo dicht mogelijk bij elkaar liggen.
- Het tweede schema klinkt precies hetzelfde, maar dan alles een hele toon lager (G is F geworden, D is C geworden enzovoort).
Eenvoudig akkoordenschema:
G | D | Em | C |
Eenvoudig akkoordenschema – Hele toon lager:
F | C | Dm | Bb |
Oefenen met langere akkoordenschema’s
Om je bekend te maken met nog wat meer van de barré-vormen, geef ik je ook onderstaande twee uitgebreide ‘akkoordprogressies’. Ook hier klinkt het tweede schema weer hetzelfde als het eerste, maar dan anderhalve toon hoger. Begrijp je nog niet zo goed wat het verschil is tussen een hele en een halve toon, dan raak ik je aan om ons blog hierover te lezen! Niet verplichte kost, maar misschien wel interessant voor nu, of handig voor in de toekomst.
Uitgebreider akkoordenschema:
D | Dmaj7 | D7 | G | Gm | D | A7 | A7 |
Uitgebreider akkoordenschema – Anderhalve toon hoger:
F | Fmaj7 | F7 | Bb | Bbm | F | C7 | C7 |
Het echte speelwerk kan beginnen!
Met deze akkoorden op zak zou je nu alle basic schema’s moeten kunnen spelen. Voorheen moest je nogal eens een akkoordje overslaan, maar nu kun je zelf uitzoeken welke greep het moet zijn. Sommige gitaristen kiezen er opeens voor om alle akkoorden in een nummer in barré-grepen te gaan spelen, omdat dit ze dit zelf gemakkelijker vinden. Het zijn tenslotte maar twee eenvoudige akkoordvormen die je simpelweg op verschillende plekken op de hals speelt. Wanneer je gehoor eraan gewend is geraakt, kan dit echter nogal ‘hoekig’ overkomen. In muzieksoorten als punk en sommige rockstijlen kan dit daarentegen juist gewenst zijn, maar in veel andere stijlen klinkt het gewoonlijk prettiger en vloeiender om een mix te maken tussen open akkoorden en barré’s die dicht bij elkaar liggen, voor zover dat mogelijk is. Want door de kleine afstanden tussen de tonen, zijn de overgangen minder groot en klinken ze iets natuurlijker. Probeer jezelf dit aan te leren, zodat je het in elk geval kán. Maar uiteindelijk is het natuurlijk helemaal aan jou of je vooral heen en weer schuift met barré-akkoorden of juist een mix maakt. Jouw eigen doel heiligt de middelen.
Overzicht van alle bekende akkoorden
Heb je bovenstaande basisgrepen onder de knie? Dan ben je klaar voor ons totaaloverzicht van alle bekende akkoorden. Houd dit bij de hand wanneer je popliedjes uit songboeken of van internet speelt. Heel soms kom je een akkoord tegen dat niet in dit overzicht staat. Een kwestie van even googelen!
Gitaarakkoorden voor de rechtshandige gitarist
Klik op de afbeelding hieronder om de PDF te downloaden.
Gitaarakkoorden voor de linkshandige gitarist
Klik op de afbeelding hieronder om de PDF te downloaden.
Voor de leergierige snarenplukker
Mocht je nog meer willen weten over de theorie achter akkoorden? Zou je misschien wel noten willen leren lezen? Of heb je een onstilbare honger naar nog meer akkoordgrepen of schema’s? Neem dan de volgende stap en begin met ons blog Muziektheorie & Noten lezen.
Hoe lang speel jij al gitaar? Heb je een favoriet gitaarakkoord? Laat het ons hieronder weten in de comments!
Zie ook
» Gitaar spelen met capo? Hier moet je op letten
» Gitaar vasthouden – Houding voor staand en zittend spelen
» Elektrische gitaar: geschiedenis, klank en speeltechniek
» Open stemmingen voor gitaar: probeer ze uit!
» Gitaar leren spelen: notenschrift, akkoorden of tabs?
» Muziektheorie & Noten lezen: je leert het hier!
» Hoe vervang je de snaren op een elektrische gitaar?
» Hoe vervang je de snaren op een akoestische gitaar?
» Vijf misvattingen over gitaar spelen
» Gitaar spelen zonder plectrum: fingerpicking
» Met plectrum spelen: hier leer je hoe!
» Hoe word ik gitarist? Alles voor beginners
» Gitaar leermethodes & songboeken
Danny is in 2014 begonnen bij Bax Music als copywriter. Zijn specialisaties zijn gitaren en andere snaarinstrumenten. Sinds 1993 heeft hij veel ervaring opgedaan als gitarist, zanger, songwriter en bassist in diverse bands en projecten.
Ik ben toevallig op deze site terecht gekomen en ik moet zeggen dat dit heel duidelijk is uitgelegt en er een duidelijke rode draad in zit wat meestal bij andere niet het geval is top