Hoe ontwerp je een heavy metal-gitaar?
Gepubliceerd op dinsdag 16 juni 2020
Wil je een heavy metal-gitaar laten bouwen? Bestudeer dan eerst deze handleiding. Op basis hiervan stel je je eigen ideale heavy metal-gitaar samen. Met het ontwerp ga je naar een gitaarbouwer, zodat deze aan de slag kan met jouw droominstrument. Veel succes en plezier!
Door: Annop Catsman
Inhoud
- Voorwoord
- Inleiding
- Korte rondleiding door het lichaam van de gitaar
- Het ontwerpen van je gitaar
- Waar let je op bij je ontwerp?
- Het selecteren van houtsoorten
- Houtsoorten en hun eigenschappen
- Het selecteren van hardware
- Conclusie
- Bronvermelding
Voorwoord
Omdat de meeste handleidingen geschreven zijn door professionele gitaarbouwers of ontwerpers die al zover zijn dat ze hun eigen shop runnen en louter in vaktermen praten, is het lastig voor de meeste gitaristen om door de bomen nog het bos te zien. Toen ik gitaar begon te spelen, 4 jaar geleden, wist ik pas na ruim een jaar wat nou de neck, de bridge, de kam en het verschil tussen en humbucker en een single coil was van de gitaar. En dat zijn nog maar zeer oppervlakkige details als het gaat om de kennis van de gitaar, wil je er één ontwerpen. Veel termen in de gitaarwereld zijn in het Engels. Meestal is dat omdat die fijner klinken (net zoals bijvoorbeeld sniper, klinkt in het leger veel beter dan lange afstandsschutter) en omdat iedereen door de invloed van het Engels dan sneller begrijpt waar je het over hebt. Het is goed vergelijkbaar met benamingen in de computerwereld, waar we vaak geen Nederlandse termen hebben.
Auteurs van gitaarbouw handleidingen gaan er van uit dat je al lang weet wat een pickup, een whammy en een tuner is. Als je dat niet begrijpt kun je niet veel met de meeste handleidingen zonder een gitaarbouwers jargon woordenboek er naast te houden. Jij gaat de gitaar echter alleen ontwerpen. Zodra je precies weet wat voor gitaar je wilt, kun je naar een gitaarbouwer toestappen om daar je gitaar te laten maken. Dat scheelt een hoop werk maar dan heb je nog steeds wat je zelf hebben wilt. Zelf wou ik altijd al eens de ultieme gitaar voor het bespelen van het genre Heavy Metal ontwerpen. Daarom schrijf ik deze handleiding over het ontwerpen van een Heavy Metal gitaar (of gewoon metalgitaar) waarbij elke vakterm vertaald wordt naar simpele taal voor dummies’s, zodat een woordenboek overbodig is en iemand die geen gitaar speelt (of een kind; kinderlijk eenvoudig dus) ook snapt wat er staat. We gaan er wel van uit de het fonetisch noteren van de termen overbodig werk is.
Voorwaarde: Om deze handleiding te begrijpen, wordt wel aangeraden om hem volledig en van voren naar achteren te lezen.
Inleiding
Ben jij een Heavy Metal gitarist? Zit jij ook altijd te dagdromen over de (elektrische) gitaar die je het liefst zou willen hebben? Met de best bij jou passende hardware (onderdelen), afmetingen, looks, speelbaarheid en bovenal dé sound waar je al jaren naar zoekt? Dan kun je overwegen het meest met jouw eisen overeenstemmende fabrieksmodel te kopen in de muziekwinkel.
OF
Je ontwerpt gewoon je eigen gitaar, en kiest zelf precies uit tot in de details wat je wilt! Waarschijnlijk zal menig gitarist zich tot in de hemel verlekkeren op het idee, en er tegelijkertijd flink tegen op zien. Want welke idioot begint nou aan zo’n ingewikkeld, tijdrovend en duur project? Als je er al zo over denkt, dan kun je menig handleiding beter in de W.C. ruimte ophangen. Deze niet, want deze handleiding is anders! Speciaal voor mensen met geen of weinig kennis over de gitaar en de taal van de gitaarbouwers en ontwerpers!
Hoe ontwerp je nou eigenlijk een gitaar voor Heavy Metal? In deze handleiding zullen mogelijkheden voor het ontwerpen van een Heavy Metal gitaar stap voor stap op een leuke, informele wijze worden uitgelegd. Bij veel handleidingen is het hele ontwerp van de gitaar al voorbesloten. In tegenstelling tot die handleidingen, wordt je af en toe een beetje vrij in je keuze gelaten om dé unieke look en Heavy Metal sound aan jouw gitaar te geven. Heb je bijna geen kennis van vaktermen in de gitaarwereld? Geen probleem! Lees maar gauw verder!
Korte rondleiding door het lichaam van de gitaar
In het voorwoord ben je al wat termen tegen gekomen. De tastbare, werkende onderdelen die essentieel zijn in, op en aan de gitaar voor de werking ervan noemen we de hardware. Dat betekent niet per se dat het onderdeel moet bewegen om te werken, want de snaren lopen bijvoorbeeld door de brug en de brug is ook hardware. Eigenlijk is bijna alles hardware behalve het hout, de lak en nog wat kleine exterieure zaken. Toch is de body erg belangrijk voor de kleur van de toon. Hier-
onder is een afbeelding van een veelzijdig en veelvoorkomend model elektrische gitaar (Fender Stratocaster) en daaronder een algemeen overzicht met beschrijvingen van de onderdelen van de gitaar die voor nu even handig zijn om te weten voordat je verder leest. Ze staan in dezelfde volgorde als dat je ze tegenkomt als je de gitaar van boven naar beneden observeert (op de afbeelding). Alleen extern zichtbare onderdelen worden nu beschreven, interne zaken kom je later tegen.
De kop
Dit is het bovenste gedeelte van de gitaar, de kop. Wordt in het engels ook wel ‘peghead’ of ‘headstock’ genoemd. Meestal staat er op de headstock welk merk en type gitaar het is, en soms staat er nog een logo of artwork (versiering) op. De kop wordt in vele vormen gemaakt, en vaak kun je aan de vorm zien door welke bouwer of fabrikant de gitaar gemaakt is. De stem mechanieken, hierna omschreven, zitten in de kop ingebouwd.
De stem-mechanieken
Met de stemsleutels stem je je gitaar. Dit zijn de knoppen die vast zitten op de headstock. De snaren zitten vast aan de stemsleutels, en door eraan te draaien rek je de snaren op of ontspan je ze. Daardoor worden de snaren dunner of krijgen ze hun normale lengte weer terug, dit geeft veranderingen in het aantal trillingen van de snaar waardoor de snaar hoger of lager klinkt bij het aanslaan.
De topkam
De snaren lopen vanaf de stemsleutels gezien, eerst over de kam. Dit onderdeel zorgt er voor dat snaren op de juiste afstand van elkaar zitten voordat ze over de hals gaan, wat met de stemknoppen niet kan. De topkam dient gelijk als de 0-fret. Het verschil of een snaar nou linksom of rechtsom de stemknop is gedraaid of dat er nog een winding onder zit, doet de afstand tussen de snaren namelijk al afwijken. De hoogte van een kam is ook belangrijk. Bij een lagere kam staan de snaren dus lager boven het fretboard (daar komen we zo bij) en zijn soleertechnieken makkelijker. Gewoon akkoorden aanslaan wordt door de hoogte moeilijker omdat er meer kracht op de snaren moet worden gezet om de afstand tot het fretboard met de frets te dichten. De afstand van de snaar tot de 1e fret moet even ver zijn als de afstand van de snaar tot de 2e fret wanneer je je vinger op de 1e positie houdt.
De hals
De hals van de gitaar, of ook wel de nek of neck genoemd, is (lomp omschreven) de lange stok aan de klankkast. Of simpelweg het lange smalle deel van de gitaar waar de snaren over lopen. Ervan uitgegaan dat de meesten die dit lezen rechtshandig zijn, gebruik je je linkerhand om de noten en akkoorden op de hals te pakken. Dit doe je door je vingers bovenop de snaren te zetten aan de platte kant van de hals, waar het fretboard zit.
De toets
de belangrijkste reden waarom een bepaalde houtsoort voor een toets wordt gebruikt is de klank. Ebbenhout en esdoorn zijn harde houtsoorten met een grote dichtheid, dus klinken ze fel en helder. Dus perfect bij een body die al wat donkerder klinkt, zoals mahonie. Palissander (rosewood) heeft meer open poriën en klinkt warmer. Ideaal om een heldere gitaar iets meer laag te geven. De reden dat esdoorn bijna altijd gelakt is, is ten eerste dat het snel vies wordt en ten tweede dat het weinig natuurlijk oliën bevat en dus beschermd moet worden tegen vocht. Rosewood en ebben bevatten olie en hoeven niet beschermd te worden, bovendien hecht lak hier slechter op. Niet iedere gitaar heeft een losse toets. De hals kan ook uit één stuk hout gemaakt zijn, zoals een one-piece maple neck op een stratocaster en telecaster. Maar dat is meer een vintage constructie.
De frets
De frets zorgen voor de zuivere verdeling van de noten op de gitaarhals. Het zijn metalen latjes die in de breedte over de hals liggen (haaks). Een gitaar heeft meestel 21, 22 of 24 frets. Uitzondering laten we buiten beschouwing. De frets zitten vast in het fretboard. Voor de afstanden bij het zetten van de frets zijn vaste regels, die worden bepaald door de schaallengte, hier komen we later op terug.
Markerings-stippen
Tussen de frets zitten markeringsposities, in de vorm van stippen en soms andere figuren. Je vind de markeringsposities meestal op de derde, vijfde, zevende, negende, twaalfde, vijftiende, zeventiende, negentiende en éénentwintigste fret. Het verschilt soms per gitaar. Sommige gitaren hebben helemaal geen markeringsposities. Op de twaalfde fret zitten twee stippen in plaats van één. Dit geeft aan dat het een octaaf is. Deze stippen zijn oriëntatiepunten. Meestal zijn ze van kunststof of parelmoer met een contrasterende kleur, dus wit in een donkere toets en zwart in een lichte toets. Om de hals wat interessanter te maken wordt er soms in plaats van een stip een symbool ingelegd met parelmoer, wat we inlay noemen.
De body/klankkast
De reden dat de klankkast van een elektrische gitaar niet hol is, is omdat deze geen akoestisch volume nodig heeft, het geluid wordt toch versterkt door de elementen. Dus een resonantiekamer is niet nodig. Toch wordt naar de body van een elektrische gitaar in het Nederlands vaak verwezen als klankkast Een top(laag) wordt niet altijd voor de klank gebruikt, ook voor de sier namelijk. Een Les Paul model gitaar bijvoorbeeld heeft een mahonie body met een dikke 15mm esdoorn top. Deze top geeft de gitaar meer helderheid, want een volledig mahonie body zou te bas-achtig klinken. Een dunne top van een paar mm is meestal alleen maar voor de looks. Hiervoor wordt dan ook vaak een houtsoort gebruikt met een fraaie nerf, zoals gevlamd esdoorn (flamed maple) of quilted maple (gewolk esdoorn).
De elementen
Een pickup wordt ook wel element genoemd, de receptor of ontvanger van de snaarvibraties. Technisch gesproken zet het element de trillingen van de snaren om in een elektrisch signaal, niet in geluid. Een element is een spoel. De ideale plek van een element is onder de harmonischen van de snaren. Dit is dus dicht bij de brug en op de 22e fret. Daarom is het hals element vaak tegen de hals aan geplaatst, zodat deze zo dicht mogelijk onder de 22e fret zit. Dichter naar de hals toe geeft een warmere en donkere klank, naar de brug toe wordt het geluid scheller. Humbuckers zijn elementen met twee spoelen, en zijn ontwikkeld om de brom van een enkelspoels element tegen te gaan. Het geluid is daardoor wat voller met meer output, dus ideaal voor het ruigere werk.
De brug
Een brug is het eindpunt van de snaarlengte. De snaarlengte is het stuk tussen de topkam en de brug, het gedeelte van de snaar die vibreert. Bij elektrische gitaren is per snaar het zadel verstelbaar om de intonatie van de snaar te corrigeren. Het heeft te maken met de dikte van de snaar. Hoe dikker de snaar, hoe verder de zadel naar achteren moet om op de hogere frets toch nog zuivere noten te krijgen. Het materiaal van het zadel is ook van invloed op de klank. Staal klinkt bijvoorbeeld feller dan gegoten zink. De brug is ook vaak het gedeelte waar de snaren aan vastzitten, maar er zijn ook combinaties waarbij er een losse brug is met verstelbare zadels en een los staartstuk. Deze zogenoemde tailpiece heeft puur alleen de functie om de uiteinden van de snaren vast te houden.
De tremelo
een tremolo is een kantelbare brug waarmee je de snaarspanning en dus toonhoogte kunt aanpassen. Het hendeltjes is niets meer dan een hefboom om de tremolo brug mee te kantelen. Niet elke gitaar heeft een tremolobrug, vaak hebben ze een vaste brug. Het hendeltje wordt vaak whammy-bar genoemd. Een tremolo is een verkeerde benaming, want een tremolo effect is een volumeverschil en een toonhoogteverschil is een vibrato. Dus de brug zou eigenlijk een vibrato moeten heten.
De slagplaat
Het slagplaat is ter bescherming tegen krassen, maar is ook vaak bedoeld om de gefreesde gaten voor de elementen en elektronica af te dekken, zoals bij een stratocaster. Bij een Les Paul model bijvoorbeeld dient de slagplaat echter alleen ter bescherming. De elektronica is namelijk langs de achterzijde gefreesd en heeft een eigen afdekplaatje.
Regelknoppen
de regelknoppen bestaan uit potmeters en schakelaars. De draaiknoppen zijn volumepotmeters en toonpotmeters. Met de toonpotmeter filter je de hoge frequenties weg voor een minder schel geluid. De schakelaar is vaak een 3-standen of 5-standen schakelaar, en is bedoeld om van element te wisselen. Vaak is er een tussenstand waarmee je twee elementen tegelijk aan kunt zetten.
Jack ingang (kabel ingang)
De kabelingang is bedoeld voor een mono kabel. De gitaar geeft namelijk maar één signaal dus stereo is overbodig.
Dit waren grofweg de zichtbare belangrijke onderdelen van de gitaar. Aan de binnenkant zitten nog meer geheimen verborgen, die aan bod komen zodra kennis ervan in deze handleiding vereist wordt. Voorlopig weet je voldoende om het komende hoofdstuk te snappen. Tevens begrijp je nu bijna alles waar een gitarist het over zal hebben als je hem vraagt over zijn gitaar te praten.
Het ontwerpen van je gitaar
Nu je enige kennis van de onderdelen hebt, is het natuurlijk niet de bedoeling dat je gelijk naar onderdelenzaken spurt om de mooiste uit te zoeken en te kopen. Eerst gaat er een planning vooraf aan het gitaar bouwen. Je begint met een brainstorm. Waarschijnlijk zal dat niet al te veel moeite zijn, en heb je al voor zover je kennis gaat een idee van wat voor gitaar je wilt maken.
Maar eerst even dit.
Het eerste waar de beginnende gitarist aan zal denken is het uiterlijk, dat houdt in de vorm en kleur van de gitaar. Dat is een goed punt om je ontwerpplan mee te beginnen. Tevens kijkt de beginnende gitarist vaak naar de prijs van een gitaar maar die geeft weinig visie op de kwaliteit. Door gebruik te maken van exclusieve materialen of bewerkingen die de speelbaarheid in geen enkele zin bevorderen, maar meer voor de show zijn kan de prijs van een gitaar flink omhoog gaan. Denk aan een slagplaat van paarlemoer of van carbon, terwijl kunststof net zo goed werkt. Je ramt immers toch nooit met je plectrum door een slagplaat heen. Gouden hardware is ook niet nodig. Ook zijn er hele gecompliceerde bewerkingen om de gitaarhals of body mee te versieren. Het is mogelijk er een afbeelding op te zetten, maar daardoor kan de speelbaarheid zelfs achteruit gaan als er bij de bouw van het oorspronkelijk model geen rekening is gehouden met een dergelijke aanpassing.
De afbeelding rechts is een mooi voorbeeld van onnodige versiering voor de beginnende gitaarontwerper. Paarlemoerbewerking als dit vereist een gevorderde zaagtechniek, waarbij in bochten en langs lijnen waarbij weinig speling mag optreden, moet worden gezaagd. Het is ook een kunst het dunne paarlemoer niet te breken, anders moet de bouwer weer overnieuw beginnen. Stansen (de vorm er uit slaan) is dus geen optie. Tevens moeten in het hout uitsparingen komen waar de paarlemoerfiguren zo naadloos mogelijk in passen. Bij kleine fouten zijn de spleten en randen nog wel op te vullen. Een versiering als deze (de hals loopt nog door) kan een fulltime gitaarbouwer een week of zelfs langer kosten. Dat doet de prijs al aardig oplopen. Omdat gitaarbouw een duur en secuur werkje is, willen we dus geen onnodige versieringen erop, die het voor jezelf alleen maar duurder maken.
In deze handleiding zullen voor de te maken gitaar hoofdlijnen geschetst worden waar de ontwerper (jij) zich voor het merendeel aan zal moeten houden. Omdat je wel iets eigens wilt maken, worden wat mogelijke aanpasopties bij sommige stappen gegeven. Hierdoor wordt het niet te moeilijk en heb je nog steeds de mogelijkheid een eigen Heavy Metal gitaar met toch een eigen sound en een eigen look te maken, in tegenstelling tot de meeste handleidingen waarin alles voorgekauwd is.
Waar let je op bij een ontwerp?
Om te beginnen moet je eens bedenken hoe je gitaar er uit moet gaan zien. Voor elektrische gitaren zijn er ontzettend veel mogelijkheden. Bij een elektrische gitaar doet de vorm er bijna niet toe, omdat het vrijwel altijd een solidbody gitaar is. Dit houdt in dat er geen klankkast is als bij een akoestische gitaar, en dus is de body van een elektrische gitaar solide. Akoestische gitaren hebben altijd een beetje een rond gevormde klankkast om het geluid optimaal te laten resoneren. Het ziet er uit als twee letter B’s met de binnenkant naar elkaar toe.
Bij een elektrische gitaar speelt hout de grootste rol in het verkrijgen van de klank. Een element versterkt dit geluid en geeft er in sommige gevallen een extra kleur aan toe. Dit geeft oneindig veel mogelijkheden voor het ontwerp van de body. Het is wel belangrijk dat er tussen de hals en de brug massief hout zit. Dit is het belangrijkste deel van de gitaar, want deze brengt namelijk de trillingen uit de hals door naar de brug en elementen. De rest doet minder mee in het geluid, maar hoe meer hout, hoe meer resonantie en sustain (noten die langer doorklinken). Een paar gouden tips waar je je (niet per se) aan moet houden als je de body ontwerpt, staan hieronder. Natuurlijk is het niet noodzakelijk ze te gebruiken, maar ze bevorderen wel je eigen draagcomfort.
Gouden tips bij body ontwerp”
- De body moet wel stevig blijven. Je wilt niet dat hij bij de eerste de beste klap of val gelijk in twee stukken ligt. Ontwerp daarom liever geen te dunne of te ver uitstekende stukken in de body.
- Maak een ontwerp dat niet te zwaar of te veel materiaal gebruikt. Gewichtheffen doe je in de sportschool, niet als je gitaar wilt spelen en een avond lang op een podium moet staan. Een te zware gitaar kan als een last voelen bij het spelen en belemmert veel van de vrijheid bij het bewegen op een podium.
- Houd je gitaar in evenwicht. Of anders gezegd: gebruik ook niet te weinig materiaal. De hals van een gitaar heeft meestal een vrij standaard gewicht. Als de body van je gitaar lichter is dan de hals, gaat je gitaar scheef hangen richting je hals. Het zou vervelend zijn om elke keer je gitaar weer recht te moeten hangen als je eventjes wat anders wilt doen met je handen en al helemáál als hij, mocht je hem even loslaten, door zijn gewicht tegen de vloer knalt (krak).
- Zorg voor comfort. Hoewel bovengenoemde tips daar al mee te maken hebben, zijn er nog wat opties die speciaal op het comfort gericht zijn. Als je eens kijkt naar de gitaar op pagina 4, een zogenaamd Stratocaster model, dan zie je dat er ruimte is voor je been (rechts), waar de gitaar dan op ligt, en dat de hoogste fretten op de hals ook nog bereikbaar zijn door de inkeping daar (ook rechts), welke in het Engels ‘cutaway’ heet. Wat minder zichtbaar is, is de schuine hoek van de body (linksonder op de afbeelding) wat fijner voelt dan wanneer je je arm op een rand legt. Onder andere deze aanpassingen hebben het Stratocaster model zeer populair gemaakt.
Met deze tips in je achterhoofd kun je beginnen met het uitschetsen van je ideeën. Pak een vel papier, begin eens met het schetsen van een gitaar (niet per se op schaal) en let erop dat alle onderdelen van de beschrijving in hoofdstuk 1 er op zitten. Er zijn oneindig mogelijkheden maar het is makkelijk als je je aan de zojuist gegeven tips houdt. Natuurlijk maken we wel een Heavy Metal gitaar. Er zijn geen vaste richtlijnen voor Heavy Metal gitaren, maar omdat ruigheid een belangrijk aspect is in de Heavy Metal wereld, gaan we natuurlijk het liefst voor een ruig of vreemd model. Bij Heavy Metal gitaren zie je veel exotische vormen. Natuurlijk hoeft de gitaar niet compleet af te wijken van bestaande modellen. Alleen een kop in de vorm van duivelshoornen is soms al voldoende. Hieronder is een willekeurige selectie uit beroemde, veelgebruikte of exotische modellen die gebruikt zijn in de wereld van de Heavy Metal om je een beetje een idee te geven van de mogelijkheden.
Waar let je op bij… de nek?
Na de voorgaande ophelderende informatie moeten we nog even wat aandacht besteden aan de nek. De nek is eigenlijk ‘het instrument’ zelve, of de essentie ervan. Dat wil zeggen, zou je de basisprincipes van de nek significant veranderen (dat wil bijvoorbeeld zeggen: een nek maken in een C-vorm) dan zou het instrument geen gitaar meer zijn. Bij het ontwerpen van de nek gaan we het type, de schaallengte bepalen en een fretboard selecteren voor op de nek.
De nek van een gitaar kan aan de body geschroefd worden, er aan vast gelijmd worden of de vastgelijmde nek kan doorlopen tot in de body. Deze typen bevestiging heten bolt-on, set-in of neck-through. Hoe beter de neck aan de gitaar vast zit, hoe langer aangeslagen noten door kunnen blijven klinken. Neck-through is dan de beste optie. De kwaliteit van bolt-on is heel afhankelijk van de kunde waarmee deze verbinding is gemaakt. Wat voor verbinding je ook gebruikt, het moet zo strak mogelijk zijn, en hout op hout, dus geen lak en zo weinig mogelijk lijm.
De schaallengte van een gitaarhals (wordt meestal in inches gemeten, 1 inch = 2.54 cm) is de afstand vanaf de topkam tot aan de brugzadel. Je kan zelf een schaallengte verzinnen, maar er zijn 3 standaard lengtes die het meest worden gebruikt. Dat komt omdat deze lengtes bepaald zijn door drie van de groten in de gitaarbouwwereld: Fender, Gibson en PRS. Zo’n beetje 95% van alle gitaren zijn gebaseerd op deze schaallengtes. Hoe langer de schaallengte, hoe strakker je de snaren zijn. Een fender speelt dus iets stugger dan een gibson met dezelfde snaren en stemming. Een basgitaar bijvoorbeeld heeft een langere snaarlengte omdat anders de dikke snaren te slap zouden hangen. De snaarlengte is wel van invloed op de afstand tussen de frets. Bij een langere snaarlengte zitten de frets verder uit elkaar en bij een kortere dichter bij elkaar. Een kortere snaarlengte is over het algemeen beter voor kleine handen, maar het blijft een kwestie van smaak. Het aantal frets is dus ook niet belangrijk om je elementen kwijt te kunnen. Je kunt zelfs twee humbuckers kwijt in een 30 frets hals, alleen ziet het er niet mooi uit en hou je weinig toonverschil over als de elementen pal naast elkaar staan.
Schaallengtes:
- Gibson – 24 3/4 inch
- PRS – 25 inch
- Fender – 25 1/2 inch
De afmetingen van een fretboard en de onderlinge afstanden tussen de frets moeten perfect kloppen. Hier is zoveel accuraatheid voor nodig, dat dat beter door machines kan worden gedaan. De laagste fretvakjes (bij de kop-kant) zijn breder dan de hoogste fretvakjes. Een verschil in afstand tussen de frets van 0.5 tot 0.7 millimeter heeft al rampzalige gevolgen voor de speelbaarheid van de gitaar. Je wilt natuurlijk wel dat een open E snaar een op de 12e fret nog steeds als een E klinkt! Zoals je misschien al weet doordat je wel eens geteld hebt, kan een gitaar 21, 22 of 24 frets hebben. Andere aantallen zijn uitzonderingen. Heavy Metal gitaristen kiezen zowel veel als weinig frets. Als je meer frets wilt, moet je er namelijk rekening mee houden dat er mogelijk minder ruimte over blijft voor elementen.
Omdat in de Heavy Metal vooral dubbele elementen worden gebruikt is er wel ruimte voor nodig. Het is het handigst als er ook een cut-away komt in de body (een uitsparing zodat je hand nog bij de hoogste frets kan). De Fender gitaar op pagina 5 heeft dat. Omdat sommige Heavy Metal gitaristen meer bereik uit hun gitaar willen halen of hogerop de nek ook nog goed willen kunnen spelen, nemen ze een gitaar met 24 of meer frets.
Een andere optie is het een gitaar met meer dan 6 snaren, maar die optie is niet weggelegd voor beginners omdat de manier van spelen en akkoorden pakken daardoor kan veranderen. Een andere factor om naar te kijken is de radius van het fretboard. De radius geeft de bolling van het fretboard aan. Deze is anders dan de doorsnede van de breedte, omdat het fretboard niet helemaal plat is maar net als bij een straat (waar je op loopt) in het midden wat hoger ligt en wat lager aan de zijkanten. De radiussen verschillen wel van 7 .25 inch (kortst bij headstock) tot 16 inch (breedst bij brugkant). Bij een radius van nul zou het fretboard perfect plat zijn. Een kleine radius zorgt meestal voor een betere speelbaarheid bij elektrische gitaren. In de Heavy Metal wordt vaak virtuoos gespeeld, en om dat niet moeilijker te maken dan het is, nemen we bij voorkeur een kleine radius. 7,25 is een hele bolle toets en 16 inch is vrij plat. Meestal is de radius bij de topkam tot aan de laatste fret gelijk. Maar soms gaat het van een bolle naar een platte radius, dit heet een compound radius. Een bolle radius voelt lekkerder aan als je akkoorden speelt, maar met opdrukken van je snaren kun je problemen krijgen. Druk je zover op dat je over het hoogste gedeelte van de toets komt, dan gaan je snaren aanlopen op de volgende frets en krijg je rammels of slaat je noot dood. Noten worden vaker op de hogere posities opgedrukt, dus is daar een plattere radius gewenst. Metal gitaristen drukken vaak de snaren op alle posities op, dus is een toets met een platte radius over de volledige lengte gewenst.
Het selecteren van houtsoorten
Als je nog niet wist wat voor gitaar je wou gaan maken, dan ben je daar na het lezen van de vorige paragraaf vast wel uit. Nu je eruit bent gekomen wat voor model gitaar je wilt gaan bouwen, wordt het tijd om de houtsoorten uit te kiezen. De gitaar bestaat voor het overgrote gedeelte uit hout, en wat overblijft is veelal metaal en wat kunststof. Een gitaar bestaat niet uit één enkel stuk hout. Integendeel zelfs, want het lichaam van de elektrische gitaar bestaat meestal uit minstens twee stukken, hooguit zes, en nog verschillende houtsoorten ook! De verscheidenheid aan houtsoorten, ieder met andere eigenschappen, biedt verschillende mogelijkheden voor hun toepassing. Enkele factoren die hierbij een rol spelen zijn de dichtheid, de buigzaamheid, en de krachten die erop kunnen worden gezet zonder schadeveroorzaking. Er is geen enkele houtsoort die het best geschikt is om zowel een hals als een fretboard én een body volledig van te maken. Dat komt door de verschillende eigenschappen die deze drie aparte stukken nodig hebben. Ideaal is een body uit één stuk. Een grote body uit één stuk is wel van invloed op de prijs, en kan al vele malen duurder zijn dan een body uit twee of drie stukken. Je hebt immers een grotere boom nodig om een groot stuk eruit te krijgen.
Een hals moet sterk zijn en moet zo min mogelijk buigen. Hoe strakker en stabieler de hals, hoe directer het geluid. Daarom wordt vaak esdoorn gebruikt. Maar dit geeft een hele heldere en felle klank, dus wordt er ter compensatie vaak een rosewood (palissander toets gebruikt). Met de trekstang of trussrod kun je de eventuele gebogen hals als gevolg van de snaarspanning weer recht krijgen. Een hals mag ook niet torderen, dus is de droogte en de manier waarop het hout is gezaagd erg belangrijk. Het hout moet zo droog mogelijk zijn en helemaal uitgewerkt en de nerven moeten zo veel mogelijk in dezelfde richting lopen, het liefst haaks op de toets (kwartiers gezaagd).
Behalve deze praktische eigenschappen van het hout die bijna allemaal betrekking hebben tot een stevige constructie, is er ook nog de klankkleur van het hout. Met de kleur bedoelen we ook wel het karakter van de klank of kenmerken van de klank. Hoewel de elementen het trilsignaal van de gitaarsnaren oppikken, heeft de houtsoort van de body waarin die elementen geborgen zijn een grote invloed op het geluid. De drie belangrijkste eigenschappen van hout die samen de klankkleur bepalen zijn de dichtheid, de hardheid en de elasticiteit. Om te bepalen wat de klankkleur van een houtsoort is, let je op drie dingen:
1. Respons: hoe lang het duurt voordat het hout reageert op een toon.
2. Sustain: hoe lang een toon aanhoudt.
3. (Klank)kleur: de toonhoogtes waar de houtsoort het best en het minst op reageert
Uit ervaring is men er achter gekomen dat er een duidelijk verschil in klankkleur is tussen zware en lichte houtsoorten. Daardoor kan al een beetje een idee worden gevormd van de klank als je weet of een stuk hout relatief zwaar of relatief licht is. Zo is gebleken:
Klankkleur lichte houtsoorten:
- snellere respons dan bij zware houtsoorten
- minder sustain dan bij zware houtsoorten
- minder gevoelig voor hoge tonen
Klankkleur zware houtsoorten:
- minder snelle respons dan bij lichte houtsoorten
- meer sustain dan bij lichte houtsoorten
- betere, maar ‘koudere’ weergave hoge tonen
Houtsoorten en hun eigenschappen
Nu je weet wat voor eigenschappen belangrijk zijn voor het bepalen van de houtsoorten, zullen we eens gaan kijken uit wat voor houtsoorten we keuze hebben om een gitaar van te maken. Een Heavy Metal gitaar heeft vooral veel sustain nodig. Dit mag ten koste gaan van de respons. De koudere weergave van de hoge tonen maakt weinig uit, omdat bij Heavy Metal vrijwel altijd vervormd (met distortion, een scheurend geluid) gespeeld wordt. Daardoor klinkt het sowieso al een stuk minder warm en dat is ook de bedoeling. We zoeken dus middel tot zware houtsoorten met veel bas, scooped mids en veel hoog. Hieronder staat een selectie bruikbare houtsoorten voor Heavy Metal gitaren, met belangrijke details erbij vermeld, zoals de houtnaam (in het Latijn en in het Nederlands), de dichtheid en waar het hout vandaan komt. Ook staat er bij voor welke gedeelte van de gitaar de soort kan worden gebruikt.
Houtsoort NL/Latijn | D: Dichtheid kg/m3 T: Toepassing H: Herkomst |
Beschrijving | |
Amerikaans esdoorn/Acer Saccharum |
D: 720kg/m3 T: hals/toets H: Amerika | Amerikaans Esdoorn (niet te verwarren met essen) is een sterke, zware houtsoort die veel voor halzen en fretboards wordt gebruikt. Vanwege het grote gewicht is deze houtsoort ongeschikt voor de body van de gitaar. | |
Gemoesteerd esdoorn/Acer Saccharum |
D: 720 kg/m3 T: hals/toets/top H: Variërend | Deze houtsoort heeft veel kleine knoestjes. In het engels heet deze ‘birdseye maple’, oftewel het vogels oog verwijst ernaar. De soort wordt vooral gebruikt in halzen, toetsen en de top van een body. | |
Gevlamd Esdoorn/Acer Saccharum |
D: 720 kg/m3 T: hals/top H: Variërend | Deze wordt gebruikt voor halzen en tops van elektrische gitaren. Meestal wordt een transparante lak gebruikt omdat gitaarbouwers de houtstructuur heel mooi vinden. | |
(2) Gevlamd Esdoorn/Acer Saccharum |
D: 720kg/m3 T: hals/top H: Variërend | Deze soort is bijna hetzelfde als het vorige gewaterde esdoorn (maar ze heten hetzelfde, vreemd genoeg). Het verschil is dat deze alleen in Europa voorkomt. Wordt ook gebruikt voor zij en achterbladen van akoestische gitaren. | |
Gewolkt Esdoorn/Acer Saccharum |
D: 720 kg/m3 T: hals/top H: Amerika | Deze esdoorn komt uit Amerika. Hij wordt gebruikt als top voor solidbody gitaren en voor klankkasten van akoestische gitaren. | |
Limba of Korina/Terminalia Superba |
D: 470-660 kg/m3 T: body H: West Afrika | Deze soort wordt gebruikt voor solidbody gitaren en basgitaren. Is in het verleden door gitaarfabrikanten Gibson en Epiphone gebruikt. | |
Zebrano/Brazzavillensis |
D: 700-850 kg/m3 T: top H: Nederland | Zebrano wordt als top op solidbody gitaren gebruikt. De houtsoort geeft een wat warmere klank aan de body. De soort is rechtstreeks in Nederland verkrijgbaar. | |
Pau Ferro/Machaerium Villosum |
D: 470-660 kg/m3 T: toets H: Bolivia | Deze soort wordt als toets/fretboard gebruikt. Hij moet wel op een bepaalde manier gezaagd zijn (kwartiergezaag) anders is hij breekbaar. Later meer over zaagmethoden. Warme klank. | |
Goncalo Alvez/Astronium Fraxinifolium |
D: 750-900 kg/m3 T: hals/top H: Zuid Amerika | Deze soort voegt wat warms toe aan de sounds van een gitaar als hij als top op een solidbody wordt aangebracht. Vaak wordt deze soort voor de hals gebruikt. | |
Ebben/Diospyros Ebenum |
D: 1050-1500 kg/m3T: toets/halsH: West Afrika | Deze houtsoort wordt gebruikt voor bruggen en toetsen. Heel soms wordt deze soort wel eens voor hals gebruikt, maar nooit de volledige hals. Het hout is erg zwaar maar heeft uitmuntende klankeigenschappen in zowel hoog, midden en laag. | |
Coromandel/Diospyros Celebica |
D: 1050-1200 kg/m3 T: toets/hals H: Zuid-oost Azië | Deze soort lijkt op ebben en wordt net als ebben voor toets en soms hals gebruikt. De soort is wat minder donker en met meer kleurverschillen dan ebben. | |
Rio Palissander/Dalbergia Nigra |
D: 750-900 kg/m3 T: toets H: Zuid Amerika, Brazilië | Deze soort is duur en ook moeilijk verkrijgbaar omdat hij nu beschermd is. Hij werd meestal alleen als toets gebruikt bij elektrische gitaren. Bij akoestische gitaren worden er soms body’s van gemaakt. | |
Madagascar Palissander/Dalbergia Baroni |
D: 750-900 kg/m3 T: hals H: Madagascar | Deze soort wordt louter voor en hals gebruikt van een elektrische gitaar. | |
Indich Palissander/Dalbergia Latifolia Eai |
D: 750-900 kg/m3 T: toets H: Zuid-oost Azie | Deze soort wordt gebruikt voor toetsen van een elektrische gitaar en soms voor hele halzen (PRS). |
Houtsoort NL/Latijn | D: Dichtheid kg/m3 T: ToepassingH: Herkomst |
Beschrijving |
Padouk/Pterocarpus Soyauxii |
D: 620-900 kg/m3 T: hals/top H: Afrika | Deze soort verkleurt na een tijdje van oranjebruin naar warm bruin. Hij voegt als top een helder geluid aan de gitaar. |
Wengé/Millettia Laurentii |
D: 750-1000kg/m3 T: hals H: West Afrika | Deze soort wordt in de hals of als toets gebruikt van veel gitaren. Hij heeft geen lak nodig omdat de soort van zichzelf al weerstand genoeg aan vuil, viezigheid en slijtage biedt. Houtsoort is giftig. |
Purperhart/Peltogyne Venosa |
D: 860 kg/m3 T: hals/toets H: Zuid Amerika | Wordt gebruikt als hals en toets. Bij akoestische gitaren worden de zij en achterbladen van de klankkast hier ook wel eens van gemaakt. |
Ovankol/Guibourtia Ehie |
D: 730-850 kg/m3 T: body H: West Afrika | Deze soort wordt gebruikt als solidbody. Het is een zware soort die de eigenschappen heeft die we zoeken. |
Cocobolo/Dalbergia Retusa |
D: 950-1200 kg/m3 T: toets H: Midden Amerika | Deze houtsoort is net een vrouw: mooi en gevaarlijk en soms lastig. De soort is lastig te lijmen, en zwevend Cocobolo houtstof van na het schuren inademen schijnt ook erg ongezond te zijn. |
Sapeli Mahonie/ Entundophragma Cylindricum |
D: 495-850 kg/m3 T: body/top H: West Afrika | Wordt gebruikt als top voor solidbody gitaren. Soms ook voor de hele gitaar. |
Gevlamd Aniègre/Aningeria Robusta |
D: 529-881 kg/m3 T: top H: Afrika | Wordt gebruikt als top voor solidbodies, is een vrij variabele soort wat betreft gewicht. |
Bubinga/Guibourtia Demeuseo Ea |
D: 850-900 kg/m3 T: top/toets H: West Afrika | Deze soort is erg zwaar en wordt vaak als top voor een body gebruikt. Rickenbacker Gitaren gebruikt deze veel als toets. |
D: 490-640 kg/m3 T: body H: Noord Amerika |
Amerikaans Elzen of alder wordt voor de body van elektrische gitaren en van elektrische basgitaren gebruikt. Het toonbereik van deze houtsoort is geschikt voor hoog, midden en laag, maar vooral in het midden en het lage toonbereik. | |
Amerikaans Kersen/Prunus Serotina |
D: 500-600 kg/m3 T: body H: Canada, VS |
Amerikaans kersen wordt gebruikt voor zij- en achterbladen voor akoestische gitaren en als solidbody voor gitaren en basgitaren. |
D: 300-500 kg/m3 T: body H: V.S. (zuid) |
Deze houtsoort wordt ook wel moeras essen of of swamp ash genoemd. Heeft een vrij felle respons en warmere hoge tonen met meer sustain dan Amerikaans Elzen. | |
D: 520-620 kg/m3 T: body/hals H: Midden Amerika, Brazilië |
Zowel body’s als halzen kunnen gemaakt worden van deze houtsoort, voor basgitaren en elektrische gitaren. De klank is warm en vol met veel sustain. Gibson gebruikt dit hout voor hun Les Paul serie gitaren. | |
D: 490-580 kg/m3 T: body H: Noord Amerika |
Wordt gebruikt als solidbody. Heeft een lage dichtheid, maar een bijzonder warme toon en goede sustain. | |
D: 580-660 kg/m3 T: body H: Canada, VS |
Deze soort is tamelijk zwaar om te gebruiken als body. Hij geeft dan ook een goede sustain, maar ook een helder geluid. Ook bekend als black walnut of walnoothout. | |
D: 635 kg/m3 T: top H: Hawaï |
Deze soort wordt bijna alleen maar in basgitaren gebruikt. Soms wordt hij als top op de body of als body van een elektrische gitaar gebruikt. | |
D: 590 kg/m3 T: body/top H: Australië |
Kan zowel als top op een body gelijmd worden als dat er een complete body van word gemaakt. Klinkt als elzen. De tekening van elke lacewood gitaar is weer uniek, ze lijken nooit op elkaar. |
Kies nu een lak voor je gitaar. Er zijn lakken met effecten zoals ‘metallic’, waardoor ze mooi glinsteren en er zijn ook technieken (met een brander) om er patronen in te krijgen. Zulke technieken en speciale laksoorten zijn wel duurder dan ‘gewoon’. Een gitaarbouwer zal alles weten over lakprocessen. In Heavy Metal is zwart natuurlijk de ultieme kleur, omdat dat de kleur van het duister is. Maar eigenlijk maakt het geen donder uit hoe de lak eruit ziet omdat het praktisch geen invloed heeft op de speelbaarheid van de gitaar.
Een laatste aandachtspunt bij het zoeken naar hout is de manier waarop het hout gezaagd is. Blokken, balken en planken kunnen op twee manieren zijn gezaagd: kwartiergezaagd of dosse. Bij de dosse zagen wordt de boomstam in één richting in planken gezaagd. De groeiringen liggen in de breedterichting van de plank. Bij het drogen zal deze plank tegen de richting van de groeiringen in trekken en kan wat krom worden. Tevens is dit soort plank minder stevig. Bij kwartierzagen wordt de boomstam in 4 punten verdeeld waarbij van buiten naar binnen gezaagd wordt. De groeiringen lopen zo altijd in de breedte van de plank. Kwartiergezaagde planken trekken minder snel krom en zijn steviger, maar ook een stuk duurder. Voor de nek is kwartiers handiger, omdat deze niet moet kunnen buigen. Het kan voorkomen dat bij het zagen van dosse en kwartier zagen planken voorkomen die noch volkomen dosse, noch volkomen kwartier zijn. Deze zijn steviger dan dosse gezaagde planken maar niet zo sterk als kwartiergezaagde. We noemen deze dus half kwartiergezaagde planken.
Afhankelijk van de sound die je zocht, is het nu tijd om een definitieve keuze te maken. Ik raad aan om drie soorten uit te kiezen, namelijk één die je het meest geschikt vind voor de body één die je het meest geschikt vind voor de hals en één die je het meest geschikt vind voor het fretboard. Het beste is om de houtsoorten tegelijk uit te zoeken. Zoals je al hebt kunnen lezen in de minitabel over klankkleur is er bij lichte en zware houtsoorten verschil in sustain, respons en gevoeligheid voor toonhoogtes. Als je een leadgitarist bent in een metalband of graag scheurende solo’s speelt dan is het waarschijnlijk dat je een middelzware tot zware houtsoort kiest. Dit zal een goede sustain geven aan je gitaargeluid, en de hoge tonen klinken dan beter als bij een lichte houtsoort. Als je veel solo’s speelt wil je ook veel mids in je klank, zodat je beter door de mix heen snijdt, dus dat is ook weer iets om naar te kijken in de keuze van je hout. Speel je liever slaggitaar of muziek waarbij minder met scheurende, snerpende effecten gespeeld wordt -deze noemen we onder andere ‘distortion’ -dan kun je beter een middelzware houtsoort kiezen. Voor strakke metal slaggitaar wil je veel bas, veel treble en weinig mids, en een zo direct mogelijke respons. Als je een lichtere houtsoort kiest neig je richting een niet-Heavy Metal gitaar. Een lichtere body is een kleiner contragewicht voor de hals. Ten slotte kun je nog nachecken of het bewerken van de houtsoort moeilijkheden met zich mee gaat brengen, bijvoorbeeld als het een poreuze houtsoort is of de houtsoort snel splintert. Zodra je de bodyhoutsoort hebt gekozen, kies je die van de hals en het fretboard. Bij de hals moet je erop letten dat de houtsoort niet te zwaar is en dat het een beetje buigzaam hout is. Bij de toets wordt vaak een zware, donkere houtsoort gekozen. Zorg ervoor dat jij of een maker zo weinig mogelijk moeilijke bewerkingen moet maken bij de houtsoort voor de hals en de toets. Deze hebben veel aandacht nodig, en een mislukking kan veel tijd kosten of duurder uitpakken.
Het selecteren van de hardware
Waarschijnlijk weet je nu wel genoeg over hout. Hout speelt dan ook een grote rol in gitaarbouw. We zullen nu aan het leukere designgedeelte beginnen: het selecteren van de hardware! Ook nemen we wat overige onderdelen mee in dit hoofdstuk. De hardware maken we niet helemaal zelf. Het is wel mogelijk, maar dat kun je beter aan de allerbeste professionals overlaten. Zelfs deze mensen maken niet altijd alles zelf. De meeste gitaarbouwers bestellen gewoon de onderdelen bij onderdelenfabrikanten. Er is kennis en kunde van metaalbewerking voor nodig en heel precieze apparatuur voor metingen en verrichtingen voor onder het vergrootglas. Het zou ook ontzettend veel tijd kosten om alles zelf te maken. Daarom worden deze onderdelen massaal in fabrieken gemaakt, waar ze massaal en goedkoop kunnen worden geproduceerd. Om te beginnen zullen we eens kijken wat er voor hardware nodig is om een werkende elektrische gitaar te maken. Je bent bij de rondleiding door het lichaam van de gitaar (hoofdstuk 1) het meeste al tegengekomen. We gaan nog eens op deze onderdelen in.
Stemmechanieken
Er zijn zeer veel verschillende stemmechanieken verkrijgbaar. Er zijn er in metalen en verchroomde uitvoeringen maar ook met een paarlemoeren of kunststof knop. Ook zijn er stemmechanieken met en zonder afgesloten mechanisme. Het verschil is dat er sneller stof en ander vuil tussenkomt. Het maakt niet zoveel uit hoe je ze plaatst, het is namelijk mogelijk om ze alle 6 aan één kant van de headstock of de kop te doen, maar ook de combinaties 5+1, 4+2 en 3+3 en vice versa zijn niet zo vreemd. Stemmechanieken die bedoeld zijn om op één rij te staan zijn meestal iets kleiner om ruimte te besparen. Het moet natuurlijk wel allemaal passen.
Brug
Omdat Heavy Metal gitaristen vaak heftig spelen en veel soleren, wordt er best veel spanning op de snaren gezet. Daardoor ontstemmen ze bij het bespelen van een genre zoals Heavy Metal, maar ook bij genoeg andere genres, relatief snel. Om dat tegen te gaan zijn er speciale bruggen met een double locking mechanism (afbeelding), oftewel een op-slot-draai mechanisme. Ten eerste worden de snaren direct achter de brugzadel vastgeklemd zodat er daar nauwelijks meer frictie ontstaat. Ten tweede worden de snaren op de plaats van de topkam door middel van een toplock vastgeklemd. Hierdoor blijven de snaren op hun plaats, dus geen frictie. Zo kun je de tremolo helemaal induwen tot de snaren van de hals af komen te hangen, terwijl de snaren tussen de toplock en de mechanieken op spanning blijft. Dit systeem heet een Floyd Rose type tremolo, vernoemd naar de ontwerper. Dit systeem is geliefd bij metalgitaristen omdat je er bepaalde geluiden mee kunt maken zoals een optrekkende racemotor of duikvluchten van een bommenwerper, zonder dat de gitaar ontstemt. Maar de toplock zorgt ervoor dat je je stemmechanieken niet meer kunt gebruiken, dus moet je op een andere manier je snaren kunnen stemmen, mocht het om de een of andere reden toch iets verlopen (door de kou of warmte). Dus zitten er op de brug fijnstemmers gebouwd, waarmee je de spanning van de snaar kunt aanpassen zonder de zadels naar voren of achteren te bewegen.
Elementen
De gitaren die in Heavy Metal worden gebruikt moeten lekker kunnen ‘scheuren’, liefst zo hard mogelijk. Een must is dus een element met een zo hoog mogelijke output. De meeste Metal gitaren hebben twee humbucker elementen. Dit zijn, zoals je al hebt gelezen in de onderdelenbeschrijving voorin (hoofdstuk 1.0), elementen met meer output dan single coil elementen. Veel voorkomende variaties op deze elementkeuze is een single coil element in het midden erbij, of één humbucker bij de brug en één single coil bij de nek, of drie humbuckers. Die keuze is helemaal aan jou. Er is echter een keerzijde aan het scheurende, harde geluid van de humbuckers en single coils: ze kunnen in het rond gaan zoemen waardoor een vervelend, oorverdovend geluid uit de gitaarversterker kan komen. Nu komt dan ook een ontzettend belangrijke uitvinding voor de Heavy Metal gitarist.
Single coil
Humbucker
Het actieve element. Deze worden vrijwel alleen gemaakt door fabrikant EMG, die een patent heeft op zijn actieve elementen technologie. Het fantastische van EMG elementen is dat ze een nog harder scheuren dan ‘gewone’ humbuckers. Toch hebben deze elementen een extreem lage output. Ze hebben wel dikkere draden maar minder windingen dan humbuckers Hoe kan het dan dat ze nog harder scheuren dan humbuckers? Dat komt omdat actieve elementen voorversterkt zijn waardoor je een enorme output kan krijgen zodner gezoem. De voorversterking (van zeer hoge kwaliteit) zit al in de pickup of het element ingebouwd en die versterkt het lage output signaal. Op deze manier voorkom je een signaal met een hoge output, terwijl het toch hard klinkt! Waarom heten deze elementen dan actieve elementen? Dat is omdat de ingebouwde voorversterker aparte voeding nodig heeft, een 9volt batterij en dus is het element actief. Andere non-gevoede elementen zijn dus passief.
Knoppen en schakelaars
De knoppen en schakelaars van de gitaar hebben niet zoveel invloed op het geluid. Wel kun je beslissen welke functies eronder zitten. De elementen kunnen zowel in serie als parallel worden gelinkt. Als de elementen in serie zijn gelinkt heb je kans dat ze allemaal uitgaan bij het dichtdraaien van één. Meestal zit er dan maar één volumeknop op je gitaar. We kiezen voor 2 of meer elementen, en hebben dus liever dat ze parallel gelinkt zijn. In de onderdelenbeschrijving kun je lezen wat voor soorten knoppen je nodig hebt op je gitaar. Wat wij nodig hebben, is een volumeknop en een toonpotmeter. De functies spreken al voor zich. Toch is het handiger het aantal soms wat uit te breiden, zodat we de elementen ook afzonderlijk kunnen instellen.
Bij een strat met 3 single coils heb je vaak een 5 standen schakelaar. 3 standen voor het brug-, midden- en halselement. De twee overige (tussen)standen zijn voor een combinatie van het brug- en midden element en midden- en halselement. Wanneer in de tussenstand twee elementen aan staan, dan werken ze in parallele schakeling als twee losse elementen. Staan ze in serie, dan werken ze als één element, dus een soort humbucker, en krijg je een vollere sound en minder brom (hum). Bij een les paul heb je 2 humbuckers. Daar heb je maar 3 standen, brug- of halselement en een tussenstand. In deze tussenstand staan beide humbuckers aan. Heb je één volumeknop, dan kun je het geluid niet aanpassen in deze stand. Heb je voor elk element een eigen volume, dan kun je in de tussenstand bijvoorbeeld iets minder halselement bijdraaien voor een wat meer heldere sound. Staan de twee humbuckers in serie, dan zal er weinig gebeuren als je aan één volume draait. Zet je één volume helemaal uit, dan staan beide elementen gelijk uit. Staan de elementen in parallel, dan kun je in de tussenstand bijvoorbeeld het volume van het brugelement uitzetten, dan hou je alleen het geluid over van het halselement.
De pickguard en afdekplaten
Er valt weinig te zeggen over deze onderdelen. De pickguard is een kunstof plaat die op de gitaar bij de elementen zit, en waar je hand zich bevindt als je de snaren aan slaat. Doel is om de gitaar te beschermen tegen krassen. Ze komen uiteraard in verschillende kleuren, vormen en met patronen erop. Ontwerp er een naar je gading. De afdekplaten zitten aan de achterkant van je gitaar en bedekken de ruimtes van de bedrading en inwendige elektronica. Het is gebruikelijk om deze in overeenstemmende kleur als de lak te kiezen maar het hoeft niet.
De condensators
Bijna iedereen denkt dat de unieke klank van een gitaar alleen voortkomt uit de elementen en het soort hout. Condensators hebben daar ook nog een klein zegje over. Dit zijn een soort chipjes die tussen de toonpotmeter en het element zitten. Zonder condensator is het niet mogelijk om met een toonpotmeter de toon van het element aan te passen. De condensator zorgt er voor de bepaalde hoge frequenties niet worden doorgelaten van het element. Door de toonpotmeter helemaal open te zetten, klinkt je gitaar voluit en erg aanwezig. De condensator is dan uitgeschakeld, want je krijgt het geluid van het element zoals het is. Draai je de condensator dicht, dan verliest het element bepaalde frequenties waardoor het geluid doffer of benepen gaat klinken naargelang hoever de toonpotmeter dicht is gedraaid. Condensators zijn er in verschillende groottes en verschillen soms iets in werking maar ze doen hetzelfde.
Fretdraad
Uit fretdraad worden de frets gemaakt door stukjes ter breedte van de hals er uit te knippen met een tang. Deze zijn vaak van roestvrij staal of vernikkeld. Er zijn drie hoofd types grootte om uit te kiezen, namelijk small, medium en jumbo. Oftewel dun, normaal en dik. Deze maten geven de hoogte en breedte van de kroon van de fret aan, dat is het gedeelte waarop je speelt en wat boven het hout uit komt. De kroonkeuze is een beetje afhankelijk van de techniek en voorkeur van de gitaarspeler. Brede frets geven meer sustain, smalle frets geven dus minder sustain en daarom gaan we dus voor brede frets. Het gedeelte dat voornamelijk van de gitarist afhangt, is de hoogte. Met hoge frets komen de trucjes en effecten die een gitarist kan toepassen op een snaar beter uit, met name een ‘bend’. Dit is als de gitarist de snaar oprekt met de hand zonder aan de stemmechanieken te komen, waardoor een soort glissando (glijdend effect in de toon) verkregen wordt. Met lage frets kun je weer sneller over de hals bewegen. Het is dus een keuze maken tussen snelheid of techniek.
Conclusie
Je hebt nu alles van deze handleiding over het ontwerpen van een gitaar doorgelezen. We gaan nog eventjes terug naar de hoofdvraag van deze handleiding, namelijk hoe je een Heavy Metal gitaar maakt. We weten nu wat een gitaar duur maakt en dat veel uiterlijke kenmerken nadelig kunnen zijn. Ook hebben we ons kunnen oriënteren op het ontwerpen van een model. We zijn te weten gekomen waar we op moeten letten bij het houtmateriaal, namelijk dat je de zwaardere houtsoorten voor je body moet kiezen, en de voorkeur hebben voor kwartier gezaagd hout. Ten slotte weten we wat voor hardware er in een gitaar moet en in grote lijnen waar we uit kunnen kiezen. Het voornaamste is, dat we nu weten hoe deze factoren samen de sound van de Heavy Metal gitaar maken en beïnvloeden.
Hopelijk heb je dus een idee kunnen vormen van hoe het ontwerpproces in elkaar zit en weet je nu precies wat je wilt. Met je uitgeschetste ideeën en de door jou gekozen specificaties voor de ultieme Heavy Metal gitaar die jij wilt, kun je naar en gitaarbouwer toe stappen. Deze zal begrijpen wat je in je ontwerp hebt gezet en met mogelijk hier en daar nog wat aanpassingen (die mensen weten zulk soort dingen uit ervaring) zullen zij aan de slag kunnen met het bouwen van je gitaar. Je kan het natuurlijk ook zelf leren om er een te bouwen, maar dat is een heel ander verhaal…
Bronnen
Sites
http://rikkersgitaarbouw.nl/overons.php?lang=nl
http://player.omroep.nl/?aflid=7847304&silverlight=true
http://www.stijlvorm.nl/
http://www.degiergitaarbouw.nl/vacature.html
http://www.voxhumanawebstore.nl/webstore/index.php?cPath=363_365&page=1&sort=5a gitaarboeken kopen!!!
http://www.mainmusic.nl/nl/content/95/534/nieuws/gitaar_bouw_-_gitaren_bouw_-_zelf_bouw_gitaar.html –> gitaarbouwpakketten
http://www.instructables.com/id/Build-Your-Own-Electric-Guitar!/ online handleiding
http://www.lmii.com/CartTwo/Basictools.asp
http://www.wannalearn.com/Crafts_and_Hobbies/Woodworking/Building_Musical_Instruments/Guitars/ online handleidingen
http://www.warmoth.com/Guitar/Bodies/Default.aspx
http://www.stijlvorm.nl/houtsoorten.htm
http://www.tone-lizard.com/capacitors.html
http://www.shinyguitargear.nl/Renovatie/herfretten.html
http://en.wikipedia.org
Boek
Electric guitar construction door Tom Hirst
Nog geen reactie...