Snelle gitaarhals? Deze 7 eigenschappen zijn belangrijk
Gepubliceerd op donderdag 14 maart 2024
Voor optimaal speelgemak hebben gitaristen graag een ‘snelle hals’. Wat betekent dat? En is ‘snel’ voor iedereen hetzelfde? In dit blog verkennen we de topkambreedte, radius, mensuur, afwerking, frets en het profiel van de elektrische gitaar, zodat ook jij straks een comfortabele gitaar hebt waarop je topsnelheden bereikt.
#1. Breedte
De topkambreedte wordt door veel gitaristen over het hoofd gezien. Dat is zonde, want dit is van grote invloed op de speelervaring. Een smalle hals, dus waarbij de snaren dicht op elkaar staan, leent zich goed voor geavanceerde technieken, zoals sweep picking tijdens snelle solo’s. Een brede hals geeft je meer ruimte op de toets voor bijvoorbeeld smaakvolle vibrato’s en het pakken van complexe akkoorden. We hebben het hier letterlijk over millimeterwerk, dus de beginnende gitarist zal het verschil niet snel opvallen.
De gitaren van Fender en Squier zitten meestal rond het 42 millimeter-punt, met uitzondering van bepaalde series. Ook de halzen van ESP Guitars en ESP LTD zijn meestal relatief smal. De bekende uitzondering hierop is de M-serie, die vaak een 43 millimeter brede topkam heeft. De gitaren van Gibson, Epiphone, Jackson Guitars, Charvel en Ibanez zitten in de meeste gevallen ook op 43 millimeter. Gibson heeft zelfs modellen gehad met een topkam van 44.5 millimeter breed, waardoor je een brede vibrato op de hoge E-snaar kunt toepassen zonder dat de snaar van de toets af glipt. Bij gitaren met een Floyd Rose-tremolo wordt er gebruikgemaakt van de termen R2 of R3 nut. Hierbij is de R2 de smalle variant en de R3 de brede. Het is uiteraard niet te doen om een complete specificatie-lijst van alle modellen hier op te sommen, maar de topkambreedte wordt in de meeste gevallen duidelijk omschreven op de pagina van ieder product onder het tabblad ‘Specificaties.’
#2. Radius
Met de toetsradius wordt verwezen naar de mate van bolling over de breedte van de toets. In het kort: hoe lager het getal, hoe boller de toets. Hoe hoger het getal, hoe vlakker de toets. Een bollere toets leent zich goed voor een het spelen van akkoorden, terwijl een vlakkere toets het spelen van solo’s makkelijker maakt. Uiteraard sluiten ze elkaar niet volledig uit. Lees ons blog over toetsradius voor nog veel meer informatie over dit onderwerp.
Toetsradius (bron: Fender Guitars)
Het is van belang om te beseffen dat er niet één ‘beste’ radius is. Dit is namelijk volledig subjectief. Iemand die is begonnen met gitaarspelen op een elektrische gitaar van Squier, Epiphone of ESP LTD zal de voorkeur geven aan een relatief bolle toets van bijvoorbeeld 9.5 of 12 inch. Gitaristen die zijn begonnen op een klassieke gitaar zijn gewend aan een vlakke toets, dus zij zullen wellicht de voorkeur geven aan een Ibanez- of Jackson-hals.
#3. Profiel
Het halsprofiel heeft betrekking op de vorm van de achterkant van de hals. Deze wordt vaak aangeduid met een letter die lijkt op die vorm, zoals C, V, D of U. Ofwel, een C-profiel hals heeft een beetje de vorm van de letter C. Daarnaast zijn er fabrikanten zoals Ibanez die hun eigen namen verzinnen voor hun (unieke) profielen, waaronder de zeer platte/dunne Ibanez Wizard-hals. Hieronder zie je hoe de bekendste profielen er grofweg uitzien. De precieze vorm kan per merk verschillen en er zijn talloze varianten. Fender hanteert bijvoorbeeld ‘modern C’ en ‘deep C’. O ja, en superdikke halzen, zoals die van oude Fenders en Gibsons uit de vijftiger jaren, worden ook wel baseball bat necks genoemd, ofwel honkbalknuppelhalzen.
Ook hier geldt dat het een niet per se beter is dan het ander. Zo geven sommige blues-gitaristen de voorkeur aan de V-hals, zodat ze hun duim beter over de toets kunnen leggen. Een snelheidsduivel heeft wellicht liever een dunne C. Voor dikke ritme-partijen leent een wat steviger hals zich weer wat beter. Iets anders om in gedachten te houden is dat ook de topkambreedte (die we bij punt 1 van dit blog bespraken) invloed heeft op hoe de hals aanvoelt. Zo voelt een moderne C-hals van Fender met een 42 millimeter brede topkam een stuk dunner aan dan een C-hals van Gibson met een 43 millimeter brede topkam.
#4. Mensuur
De term ‘mensuur’ verwijst naar de snaarlengte van de gitaar. Let op, hiermee bedoelen we de afstand van de topkam tot de brugzadels, want dit zijn de twee contactpunten van de snaar. De meeste elektrische gitaren hebben een mensuur van 25.5 inch (648 mm), zoals de Fender Telecaster en Stratocaster. Een andere populaire optie is de iets kortere 24.75 inch (629 mm) mensuur, zoals wordt gebruikt op de meeste modellen van Gibson en Epiphone.
De mensuur bepaalt de afstand tussen de frets. Door de iets kortere snaarlengte van de meeste Gibsons en Epiphones staan de frets ook iets dichter op elkaar dan bij de meeste Fender en Squier-gitaren. Een kortere afstand zou een voordeel kunnen zijn voor spelers met korte vingers. Daarnaast heeft de mensuur invloed op de spanning van de snaren. Een langere mensuur verhoogt namelijk de snaarspanning. Toch is dat niet het hele verhaal.
Zoals je inmiddels wel door hebt, hebben we bij het praten over de hals te maken met de som van de factoren. Voorbeeld: een smalle Fender-hals met een 25.5 inch mensuur en een setje dunne .009-.042 snaren zal lichter spelen dan een brede Gibson-hals met een 24.75 inch mensuur en een setje .010-.046 snaren. Mensuur zegt dus niet alles. Daarnaast hebben de snaren niet alleen een grote invloed op de speelervaring, maar ook op de klank. Maar dat is weer een onderwerp op zich.
#5. Afwerking
Hierboven twee uitersten: vooraan een ‘open pore’ hals, daarachter een hoogglans hals
De afwerking van de hals draagt in grote mate bij aan het gevoel tijdens het spelen. Hierbij valt te denken aan een open pore hals zonder extra laklaag, een zijdeglans (satin/mat) laklaag of een hoogglans laklaag. Tegenwoordig geven veel gitaristen de voorkeur aan een zijdeglans (satin) hals, aangezien deze lak minder gevoelig is voor plakkerige zweethanden. Zo kun je tijdens een lang optreden in een warme zaal soepel over de hals blijven bewegen. Sommige andere gitaristen geven de voorkeur aan een hoogglans laklaag vanwege de luxe uitstraling. Ook hier is het belangrijk om op te merken dat een gitaar met een hoogglans laklaag niet per definitie moeilijker speelt.
#6. Frets
Een Jackson-gitaar met jumbo-frets
De frets zijn een ander belangrijk contactpunt van de snaar bij het maken van de noot, dus het is geen verrassing dat het type frets ook tot op zekere mate invloed heeft op de speelervaring. Frets variëren niet alleen qua materiaal, maar ook qua hoogte en breedte. Zo zijn frets op vintage-stijl gitaren vaak smal en hoog, terwijl je op de moderne metalmonsters eerder jumbo of extra jumbo zult tegenkomen. De meest voorkomende opties zijn medium of medium jumbo. Het is lastig om precies te omschrijven wat voor invloed het type frets heeft op het speelgevoel, maar hoge en dikke frets bieden over het algemeen meer grip op de snaren. Dit maakt het makkelijker om de snaren op te drukken en om technieken als vibrato met je vingers toe te passen.
#7. Gevoel
Is een ‘snelle hals’ voor iedereen hetzelfde? Nee, absoluut niet. Bovendien is het een optelsom van eigenschappen die je beter kan ervaren dan beredeneren. Daarom is ons advies om zoveel mogelijk verschillende gitaren uit te proberen. Dat is de enige manier om er echt achter te komen hoe een gitaar aanvoelt en welke het beste in je hand ligt. In de winkels van Bax Music is altijd een flink aantal gitaren op voorraad, dus kom gerust eens langs om een en ander vrijblijvend uit te proberen.
Zie ook
» Elektrische gitaren
» Alle Gitaren & Accessoires
» Headless gitaren – Dit zijn de voor- en nadelen
» Multi-scale gitaren, wat zijn dat eigenlijk?
» Elektrische gitaar: geschiedenis, klank en speeltechniek
» Wat betekent toets-radius bij een gitaar of bas?
» Hoe belangrijk is de houtsoort van een gitaartoets?
» 7 effectieve tips om sneller gitaar te spelen
Barry is begin 2015 begonnen als copywriter bij Bax Music. Zijn expertise ligt in de elektrische gitaren, maar ook andere snaar- én strijkinstrumenten draagt hij een warm hart toe. Bands als Epica, Garbage en Versailles behoren tot zijn favoriete muziek.
Multi-scale gitaren, wat zijn dat eigenlijk?
Wat betekent toets-radius bij een gitaar of bas?
Stratocaster versus Telecaster: de verschillen verduidelijkt
Online gitaar kopen: waarom wordt hij niet afgesteld geleverd?
Hoe belangrijk is de houtsoort van een gitaartoets?
Fender vs. Gibson: wat zijn de verschillen?
Nog geen reactie...