Wat betekent toets-radius bij een gitaar of bas?

Op de gitaar– en basgitaar-productpagina’s van Bax Music wordt er regelmatig gesproken over toets-radius, in het Engels fretboard of fingerboard radius genoemd. Maar wat is dit eigenlijk en waarom is het van belang? Met dit blog kun je als beginner een beeld krijgen van het concept toetsradius, zodat het kiezen van een gitaar hopelijk weer een stukje makkelijker wordt!

Wat is de toetsradius?

Met de toetsradius wordt verwezen naar de mate van bolling over de breedte van de toets. Klinkt ingewikkeld, maar het is eenvoudiger als je het ziet. In de afbeelding hieronder zie je dat je de radius kunt visualiseren als een stukje van een cirkel. Hoe groter de cirkel, des te vlakker de ronding. Bijvoorbeeld, een cirkel met een straal (radius) van 7.25 inch is kleiner en dus boller dan een cirkel van 9.5 inch.  Ofwel: hoe lager het getal van de toetsradius, hoe boller de toets. Hoe hoger het getal, hoe vlakker de toets.

Toetsradius (bron: Fender Guitars)

Een bolle of vlakke toets?

De toetsradius is van grote invloed op de speelbaarheid van een gitaar. Het is van belang om te beseffen dat er niet één ‘beste’ radius is. Dit is namelijk volledig subjectief. Dat gezegd hebbende, vinden gitaristen een bolle toets over het algemeen fijn voor akkoorden en een vlakke toets voor losse tonen en voor het opdrukken van de snaren. Tegenwoordig kun je ook kiezen voor een zogeheten ‘compound radius.’ Hierbij verloopt de toets van bol bij de kop naar vlak bij de body (zie de afbeelding hieronder).

Compound radius (bron: Charvel Guitars)

Hoe verhouden gitaarmerken zich tot elkaar?

Nu je een beeld hebt van wat de toetsradius is, kunnen we een blik werpen op hoe verschillende fabrikanten hiermee omgaan. In de jaren 50 begon Fender met de zeer bolle 7.25 inch radius, maar tegenwoordig zul je op twee derde van zijn elektrische gitaren een radius vinden van 9.5 inch. Gibson® en Epiphone® gaan met 12 inch voor de gulden middenweg. Opvallend is dat ESP, een merk dat zich voornamelijk richt op echte scheurijzers, ook kiest voor de 12 inch radius. Sinds een aantal jaar zijn de gitaren van dochtermerk ESP LTD echter verschoven van 12 inch naar het iets vlakkere 13.75 inch. Charvel en Jackson staan bekend om hun compound toetsradius, waarbij de toets verloopt van 12 naar 16 inch. Een merk als Ibanez heeft een breed gamma: ze hebben zowel gitaren met een radius van 12 inch als modellen met 17 inch. De metalmonsters van Schecter en Ormsby begeven zich met 16 inch ook aan de ‘vlakke’ kant van het spectrum. Uiteraard hebben al deze merken hun uitzonderingen, maar dit kan je hopelijk inzicht geven in waarom een gitaar van een bepaald merk je wel of niet bevalt.

Maar wacht, er is meer…

De toetsradius is een belangrijk aspect van de gitaar, aangezien het van grote invloed is op het speelgemak. Maar, de radius is slechts één element in de som der delen. Zo zijn er ook nog de breedte van de hals, het halsprofiel, de gebruikte houtsoort van de toets, het type frets en de afwerking. Ieder aspect van de hals is blog-worthy, maar we willen beginners vooral het advies meegeven om zo veel mogelijk gitaren uit te proberen. Verlies jezelf dus niet in alle achterliggende theoretische aspecten! Voelt de gitaar goed? Dan is het goed.

Zie ook

» Akoestische en elektrische gitaren
» Akoestische en elektrische basgitaren

» Snelle gitaarhals? Deze 7 eigenschappen zijn belangrijk
» Wat is de beste klassieke gitaar voor mij?
» Wat is de beste westerngitaar voor mij?
» Wat is de beste elektrische gitaar voor mij?
» Wat is de beste elektrische basgitaar voor mij?
» Hoe belangrijk is de houtsoort van een gitaartoets?
» Headless gitaren – Dit zijn de voor- en nadelen

Barry | Bax Music

Barry is begin 2015 begonnen als copywriter bij Bax Music. Zijn expertise ligt in de elektrische gitaren, maar ook andere snaar- én strijkinstrumenten draagt hij een warm hart toe. Bands als Epica, Garbage en Versailles behoren tot zijn favoriete muziek.

Snelle gitaarhals? Deze 7 eigenschappen zijn belangrijk Stratocaster versus Telecaster: de verschillen verduidelijkt Multi-scale gitaren, wat zijn dat eigenlijk? Hoe belangrijk is de houtsoort van een gitaartoets? Online gitaar kopen: waarom wordt hij niet afgesteld geleverd? Fender vs. Gibson: wat zijn de verschillen?