Podcast-nabewerking – Knippen, restaureren, enhancen, limiten en muziek toevoegen
Gepubliceerd op woensdag 16 juni 2021
Als je podcast eenmaal is opgenomen, is het tijd voor de nabewerking. Draait jouw podcast om spontaniteit zonder opsmuk? Dan ben je snel klaar. Ben je meer op zoek naar een professionele radio-sound met jingles en achtergrondmuziek, dan is er iets meer werk aan de winkel. We geven een praktische handleiding!
Hoe opnemen?
Zie dit artikel om te leren hoe je een podcast opneemt. Gelukt? Dan kun je hieronder verder met de nabewerking van de opname. Je hoeft trouwens niet alles toe te passen. Zelfs al gebruik je maar een paar technieken, dan nog zal je podcast beter klinken dan eerst.
Editen
Ben je een one-take wonder, dan mag je deze stap overslaan. In alle andere gevallen: blijf aan de lijn.
- In deze stap zet je alle opnames in de juiste volgorde. Dit kun je het beste in een DAW doen.
- Knip ook alle bijgeluiden en bloopers eruit (of niet natuurlijk).
- Ga je knippen en plakken, vergeet dan niet om (cross)fades te zetten. Zo voorkom je dat er een ‘tik’ te horen is bij de overgang.
- Behalve foutjes weghalen, kun je in deze stap ook het tempo van je podcast aanpassen. Dan heb ik het niet over het versnellen of vertragen van je audio, maar over de stiltes tussen de woorden en zinnen. In de ruwe opnames zitten waarschijnlijk te veel lange stiltes. Door deze stiltes in te korten, luistert je podcast een stuk vlotter weg. Overdrijf het niet, want als er geen adempauzes meer zijn, krijgt de luisteraar het benauwd. Soms moet iets even bezinken. Laat dus ook rustig af en toe een stilte vallen waar dat gepast is.
Restaureren
Het is natuurlijk het beste om te streven naar perfecte opnames, maar zelfs in professionele studio’s lopen ze achteraf nog wel eens tegen problemen aan. Hieronder vind je het meest voorkomende leed met de bijbehorende oplossingen.
- Vervelend scherpe ‘S’-klanken: De meeste DAW’s beschikken over een zogeheten de-esser (‘ont-esser’). Dit is een soort compressor die alleen werkt op hoge frequenties. Hiemee kun je met chirurgische precisie scherpe klanken temmen zonder dat je hele podcast dof gaat klinken.
- ‘Plof’-geluiden bij P-, B-, F- en S-klanken. Deze zijn moeilijk weg te krijgen. Meestal zit het storende geluid in de hele lage frequenties. Om te beginnen kun je met een high pass-filter gerust alles onder de 100 Hz wegfilteren zonder dat je de stem aantast. Je zult de ‘plof’ wel blijven horen, maar het zal minder storend zijn. En wat hebben we nu geleerd? Gebruik voortaan een popfilter tijdens het opnemen!
- Te veel galm: Als de galm eenmaal in je opname zit, is het moeilijk om deze er nog uit te krijgen. Een gate of expander kan wel een beetje helpen. Zo’n tool heeft een instelbare drempelwaarde. Als het geluidsniveau onder deze drempel komt, wordt het geluid zachter gezet totdat het geluid weer boven de drempel uitkomt. Dat betekent dat galm korter uitklinkt, maar helaas tast het ook zachte woorden en ademhalingen aan, waardoor de opname al snel onnatuurlijk gaat klinken. Te veel galm ontstaat meestal doordat de spreker a) te ver van de microfoon zit en b) in een onbehandelde ruimte. Zorg dus bij je volgende opname dat de spreker een afstand aanhoudt van 10 à 20 cm. O ja, en een absorber achter de spreker plaatsen helpt ook.
- Achtergrondgeluiden: Hiervoor geldt hetzelfde als voor galm. Het is moeilijk om achtergrondgeluiden weg te halen zonder dat het onnatuurlijk gaat klinken. Een kort geluid kun je handmatig wegknippen en een constant geluid kun je verminderen met een gate of expander.
- Ruis: voor dit probleem hebben we meerdere opties. Je kunt, net als bij de vorige twee situaties, een gate of expander gebruiken, maar er bestaan ook ‘denoise’-plugins. Deze gereedschappen ‘leren’ precies hoe de ruis in jouw opname klinkt en filteren dit heel nauwkeurig weg.
Enhancen
Nu je de serieuze problemen hebt opgelost, kun je gaan kijken of je de luisterervaring kunt optimaliseren door de klank en dynamiek van de stem te verbeteren.
- Met een equalizer kun je de klank iets aanpassen, mocht je dat nodig vinden. Doe dit altijd doelgericht. Wil je de stem bijvoorbeeld wat helderder maken, begin dan met een high pass-filter om al het ongewenste laag eruit te filteren. Met een dipje tussen de 150 en 300 Hz gaat het vaak meteen een stuk opener klinken. Tot slot kun je met een high shelf wat sprankeling toevoegen. Klinkt het te nasaal? Maak een dipje in het gebied rond de 1 KHz.
- Als je enthousiast vertelt, krijg je al snel grote dynamiekverschillen (grote verschillen tussen hard en zacht) en dat kan onrustig zijn om naar te luisteren. Een compressor maakt deze verschillen in dynamiek kleiner. De meeste compressor-plugins hebben wel presets voor vocalen. Je hoeft dan alleen nog de threshold aan te passen tot je ongeveer 3 dB gain reduction hebt. Meer over compressie lees je in dit blog.
EQ en compressie zijn niet verplicht. Als je ruwe opname eigenlijk al prima klinkt, dan laat je hem lekker met rust.
Achtergrondmuziek
Muziek kan je boodschap enorm versterken. Het is niet voor niets dat de meeste radio- en tv-reclames muziek bevatten. Het moet je stem alleen niet in de weg zitten. Kies om te beginnen muziek zonder zang en zet de muziek niet te hard. Je stem moet er met kop en schouders bovenuit steken. Een bekende truc om de muziek uit het vaarwater van de stem te houden is sidechain-compressie, ook wel ‘ducking’ genoemd. Zet een compressor met external sidechain of key-functie op de muziek en kies de stem als sidechain-input. Als het goed is, wordt nu de muziek telkens zachter gezet als er wordt gepraat.
Limiting
Tot slot kun je met een limiter je podcast in zijn geheel harder maken zonder dat het gaat clippen (oversturen). Kies hiervoor een limiter met LUFS-metering, bijvoorbeeld de Fabfilter Pro-L 2. Zet de ceiling op -1 dB en mik op een gemiddelde loudness van tussen de -20 en -16 LUFS integrated. Podcasts met achtergrondmuziek hebben een hoger gemiddeld luidheidsniveau en til je makkelijk op naar -16 LUFS. Een podcast met alleen spraak kun je beter iets zachter houden, omdat je anders wel erg hard moet limiten.
Deel jouw podcast-postproductie-tips in de comments hieronder!
Zie ook
» DAW-software
» Effect-plugins
» Alle Studio & Recording-producten
» Wat is de beste DAW voor beginners?
» Mixen met koptelefoon – (On)verstandig?
» Fase-problemen in de studio: zo kun je ze oplossen of voorkomen
» Zang-opnames mixen in 5 stappen
» DAW-plugins – wat zijn het en wat kun je ermee?
» Wat is een equalizer en waarom gebruik je hem?
» Podcasten met meerdere mensen tegelijk – Zo doe je dat
» Hoe maak je een podcast? Leer alles over podcasten
» Hoe gebruik je als podcaster je stem?
» Podcasten met laag budget – Hoe krijg ik professioneel geluid?
Stefan werkt sinds 2015 bij Bax Music. In zijn vrije tijd is hij regelmatig in de weer met allerlei studio-apparatuur zoals microfoons, compressors en equalizers. En als hij aan het werk is trouwens ook. Verder is hij ook vaak op het podium te vinden, maar dan als drummer.
Nog geen reactie...