Hoe maakt een piano geluid?
Gepubliceerd op woensdag 8 mei 2019
Onder de naam piano komen we verschillende instrumenten tegen. Bijvoorbeeld de vleugel, buffetpiano, elektrische piano en digitale piano. In dit blog bespreek ik de verschillende manieren waarop het geluid door deze piano’s wordt gemaakt.
Akoestische piano
De twee bekendste soorten akoestische piano’s zijn de vleugel en de staande piano. Dit zijn de piano’s die je in menige huiskamer en op menig concertpodium ziet staan. In de basis werken ze hetzelfde: met hamers en snaren. Door de snaren te laten trillen wordt er geluid gemaakt. Het in trilling brengen wordt gedaan door het indrukken van de toetsen. Als je een toets indrukt, wordt er een hamertje tegen een snaar aangeslagen waardoor die gaat trillen. Het piano-mechanisme is complexer dan je misschien denkt. De hamer moet namelijk meteen weer teruggaan, ook als je de toets ingedrukt houdt, zodat de snaar niet wordt afgedempt door de hamer. Ook moet de demper van de snaar gehouden worden zolang je de toets ingedrukt houdt. Wanneer je de toets loslaat, gaat de demper weer op de snaar, zodat de snaar niet blijft doorklinken. In onderstaande video’s zie je hoe het werkt. De lagere tonen hebben trouwens één snaar per toets, de andere hebben er twee tot drie per toets, omdat die tonen anders te weinig volume zouden hebben.
Vleugelpiano
De vleugelpiano is de meest klassieke vorm van de akoestische piano en lijkt het meest op de voorgangers van de piano, zoals de klavecimbel en pianoforte. Kenmerkend voor de vleugel is de lange bak waarin de snaren liggen. Er bestaan verschillende vleugel-formaten: de concertvleugel wordt – zoals de naam al verraadt – gebruikt in concertzalen en is in sommige gevallen wel drie meter lang. Een babyvleugel is kleiner, maar met een lengte van zo’n anderhalve meter zal die nog steeds niet voor elke huiskamer geschikt zijn.
Staande piano
Een staande piano wordt ook wel buffetpiano, pianino, huiskamerpiano of in het Engels upright piano genoemd. In een staande piano wordt dezelfde techniek gebruikt met hamers en snaren, maar dan zijn de snaren verticaal gemonteerd. Hierdoor nemen deze piano’s minder plaats in dan een vleugel. Dit is dan ook de reden dat je deze pianovorm vaker in huiskamers tegenkomt. Over het algemeen wordt de klank van een vleugel rijker bevonden dan die van een staande piano. Dat komt doordat een vleugel doorgaans een grotere klankbak en langere snaren heeft, en bovendien een veel grotere klep heeft om open te zetten. Maar omdat de klank per piano verschilt, kunnen staande piano’s van hoge kwaliteit uiteraard beter klinken dan gemiddelde kwaliteit vleugels. Het mechanisme van een staande piano is trouwens anders dan dat van een vleugel, omdat de bewegingen hier een ‘hoekje om’ moeten, zoals je in onderstaande video kunt zien.
Elektrische piano
Elektrische piano’s moeten allereerst niet worden verward met elektronische of digitale piano’s. De klankvorming van elektrische piano’s, zoals de bekende Fender Rhodes hieronder, is vergelijkbaar met die van een elektrische gitaar. Een elektrische piano werkt, net als een akoestische piano, met hamers die op snaren slaan of, zoals bij de Rhodes, op stemvorken, maar nu worden de trillingen hiervan omgezet in een elektronisch signaal. Dat signaal wordt dan via een versterker en luidspreker weer omgezet in hoorbaar geluid. Een elektrische piano heeft daardoor een geheel eigen klank, die je bovendien vaak met effecten kunt kleuren. Je hebt er doorgaans wel een versterker bij nodig.
Digitale piano
Een digitale piano of elektronische piano is ontworpen om met name akoestische piano’s na te bootsen. Het grote verschil met akoestische en elektrische piano’s is de manier waarop de klank wordt gemaakt. In digitale piano’s zitten namelijk geen snaren of iets dergelijks, maar wordt met het indrukken van een pianotoets direct een elektronisch signaaltje afgegeven. De computer die in de piano zit, bepaalt op basis hiervan hoe hard en hoe lang de toets aangeslagen wordt, en laat een passende, voorgeprogrammeerde (piano)klank horen. Dit kan een geluidsopname (sample) van een akoestische piano-toon zijn of een klank die volledig door de digitale piano wordt gegenereerd. De toetsen zijn vergelijkbaar met die van akoestische piano’s, waarbij er wel verschillen zijn. Sommige digitale piano’s hebben simpele, lichtgewicht kunststof toetsen, terwijl andere hout en kunststof combineren met daarachter een complete hamerconstructie. Over het algemeen kun je stellen dat naarmate de prijs omhoog gaat, het speelgevoel en de klank steeds overtuigender op die van een vleugel lijken.
Ken jij een uniek type piano dat ik nog niet heb besproken? Deel het hieronder in de comments!
Zie ook
» Digitale piano’s
» Pianoboeken
» Stage piano’s
» Sustainpedalen & Expressiepedalen
» Piano: geschiedenis, techniek & meer!
» Klassiek piano voor beginners – 6 bekende composities
» Akoestische piano of digitale piano – Wat moet ik kiezen?
» Piano spelen: juiste zithouding en houding van de handen
» De drie piano-pedalen, waar dienen deze voor?
» Hoe neem ik een piano op?
» Piano of keyboard leren spelen: ook voor volwassenen
» Piano-akkoorden spelen? Dit is de basis!
» Wat is het verschil tussen een keyboard en een digitale piano?
» Wat is de beste stage piano voor mij?
» Wat is de beste digitale piano voor mij?
Nog geen reactie...