Wat is aanslaggevoeligheid?

De term aanslaggevoeligheid kom je vaak tegen wanneer het gaat over elektronische toetsinstrumenten, zoals piano’s, keyboards of synthesizers. In dit blog leggen we uit wat aanslaggevoeligheid is en waar je het voor kunt gebruiken.

Foto: toetsmechanisme van Casio GP-310 digitale piano

Wat is aanslaggevoeligheid?

Aanslaggevoeligheid verwijst naar het mechanisme waarbij de toetsen reageren op de kracht of snelheid waarmee je ze indrukt. Met andere woorden een toets is ‘gevoelig’ voor de manier waarop je hem ‘aanslaat’. In het Engels wordt hiervoor de term velocity sensitivity gebruikt, wat lettterlijk vertaald staat voor snelheidsgevoeligheid. Met deze gevoeligheid wordt bedoeld dat het instrument registreert of je de toetsen hard of zacht indrukt en dit vertaalt naar een hoger of lager volume. Zo kun je muziek spelen met dynamiek, het verschil tussen hard en zacht.

Hoe werkt het?

Het gebruik van aanslaggevoelige toetsen komt uit de wereld van akoestische piano’s en vleugels. In deze instrumenten slaat een hamer tegen een snaar aan, waardoor geluid ontstaat. Hoe harder je de toets indrukt, des te harder slaat de hamer tegen de snaar en des te harder wordt het geluid. In elektronische instrumenten zijn sensoren aangebracht om dit te kunnen meten. Een eerste sensor neemt waar dat je toets indrukt, een tweede sensor registreert wanneer de toets beneden is. Hiermee wordt dus de snelheid gemeten en dat wordt omgezet naar hard of zacht geluid. Hiervoor worden vaak, zeker bij digitale piano’s, meerdere samples (geluidsfragmenten) gebruikt. Want ook een akoestische piano klinkt anders wanneer je er hard of zacht op speelt, anders gezegd de klankkleur verandert. Aanslaggevoeligheid vind je terug op veel toetsinstrumenten, maar vaak niet op de meer goedkope (budget-)instrumenten.

Wanneer kun je het gebruiken?

Zoals gezegd kun je met aanslaggevoelige toetsen hard en zacht spelen. Dit komt van pas bij het spelen van pianomuziek, klassiek of modern. Maar bijvoorbeeld ook bij het spelen met strijkers- of blazers-klanken op een keyboard. Aanslaggevoeligheid zorgt voor een meer realistische weergave van deze instrumenten. Maar er zijn ook toetsinstrumenten waarbij geen aanslaggevoeligheid wordt gebruikt. Bijvoorbeeld bij orgels of oude synthesizers. Het volume kun je dan aanpassen met een volumeknop of een volumepedaal. Vaak kun je op een piano of keyboard ook de klank van zo’n instrument gebruiken, hiervoor kun je dan de aanslaggevoeligheid van de toetsen uitschakelen. Op de meeste instrumenten met aanslaggevoeligheid is deze functie instelbaar. Zo kun je kiezen voor een gevoeligheid die het best past bij jouw manier van spelen.

Gewogen toetsen

Aanslaggevoeligheid is niet de enige functie waarmee de aanslag van een akoestische piano wordt nagebootst. Het toets-mechaniek van zo’n echte piano zit namelijk bijzonder in elkaar. Denk hierbij aan de invloed van de dikte van de pianosnaren waarop de hamers slaan. Om dit gevoel na te bootsen zijn klavieren vaak uitgerust met gewogen toetsen. Hierbij zorgt een combinatie van gewichtjes en veren voor een realistische terugslag. In sommige geavanceerde digitale piano’s zitten zelfs al echte hamers aan de toetsen verbonden om zo het speelgevoel van een akoestisch model te evenaren. Op keyboards zul je minder vaak gewogen toetsen tegenkomen, omdat deze instrumenten meestal niet gericht zijn op de nabootsing van een piano-klank, maar op een totaalgeluid van verschillende klanken.

Heb je nog vragen of opmerkingen over aanslaggevoeligheid? Laat ze hieronder achter in de comments.

Zie ook

» Digitale piano kopen – De 10 dingen die je moet weten
» Keuzehulp stage piano’s
» Keuzehulp keyboards
» Keuzehulp synthesizers
» Piano: geschiedenis, techniek & meer!
» Wat is het verschil tussen een keyboard en een digitale piano?
» Wat is het verschil tussen een keyboard en een synthesizer?
» Piano spelen: juiste zithouding en houding van de handen
» Akoestische piano of digitale piano – Wat moet ik kiezen?
» Piano of keyboard leren spelen – Alles voor de toetsenist

Keyboard leren spelen: wat heb je nodig? De drie piano-pedalen, waar dienen deze voor? 5 fascinerende feitjes over de piano Wat is het verschil tussen een keyboard en een digitale piano? Hoe maakt een piano geluid? Digitale piano kopen – De 10 dingen die je moet weten