De contrabas is qua formaat het grootste snaarinstrument binnen de familie van strijkinstrumenten en is verantwoordelijk voor de laagste noten van deze muziekinstrumenten. Je komt ze niet alleen tegen in symfonieorkesten, maar ook in jazzcombo’s zijn ze een graag gezien basinstrument.
Een bas-instrument dat lijkt op een grote viool
De vorm van alle strijkinstrumenten uit een orkest komt vrij overeen, al komen de schouders bij een contrabas wel iets gespierder over en maakt dit hem meer grofgebouwd. Bij een cello lijken deze schouders meer op die van een viool en zijn deze wat verfijnder. De strijkersfamilie als geheel heeft een homogene klank, wat inhoudt dat de klankkleur van laag (contrabas) tot hoog (viool) zeer vergelijkbaar is. Op beide vlakken hebben een viool en een contrabas instrument vrij veel van elkaar weg.
Contrabas-geluiden
Aangezien alle strijkers een zeer vergelijkbare klank en speelwijze hebben, zijn de klankmogelijkheden met een contrabas instrument vergelijkbaar met die van de andere strijk-instrumenten. Er is ten eerste natuurlijk de gestreken klank met behulp van die alom bekende strijkstok, die in orkesten de meest gebruikte manier van spelen is. Tijdens het strijken kan met een tremolo-techniek (snel de strijkstok heen en weer bewegen) een zoemende klank gemaakt worden, als een zwerm insecten. Plukken aan de snaren kan ook en dan spreken we van pizzicato. Binnen orkesten doet de contrabassist dit meestal zonder enige steun via de zogenoemde free stroke met of zonder de strijkstok in de rest van je hand. In jazz-ensembles gebruikt de bassist eerder een rest stroke, waarbij je kleinere bewegingen maakt en je je vingers kort na het aanslaan laat rusten op de aangrenzende snaar.
Contrabas stemmen
We onderscheiden de viersnarige en een vijfsnarige contrabas. De viersnarige contrabas is qua snaren en bereik vergelijkbaar met een basgitaar (E-A-D-G). Een vijfsnarige contrabas instrument kan echter nog lager. De belangrijkste reden is dat een vijfsnarige contrabas dan de lijnen van de cello een octaaf lager kan ondersteunen. De laagste noot van een cello is namelijk de C boven de lage E van een viersnarige contrabas of basgitaar. In principe zou een vijfsnarige contrabas een lage B moeten kunnen bereiken (B-E-A-D-G), maar in de praktijk zullen de meeste composities dan uitgaan van een gespeelde lage C. Toch wordt die vijfde snaar wel in B gestemd, zodat de lage C met vibrato gestreken kan worden. Overigens bestaan er ook zessnarige contrabassen, met nog een hoge C naast de lage B. Dit contrabas instrument wordt doorgaans vaker gebruikt voor solistisch spel dan ensemblewerk, dus in orkesten kom je deze eigenlijk niet tegen.
Elektrische contrabas kopen
Toch zou je de omvang van een contrabas echter wel een beetje een nadeel kunnen noemen. Door zijn grote formaat kan het namelijk nog wel een uitdaging zijn om bijvoorbeeld met je contrabas met het openbaar vervoer of zelfs op de fiets naar een repetitie of uitvoering te gaan. Omdat een contrabas instrument ook een aanzienlijke klankkast heeft, kan het geluid van dit strijkinstrument ook aardige wat volume produceren. Wil je je buren iets gunstiger stemmen? Dan zijn er ook elektronische contrabassen. Nog steeds een lang instrument, maar wel een stuk dunner, aangezien het geen klankkast nodig heeft. In feite is het concept vergelijkbaar met een elektrische gitaar of basgitaar: de trillingen van de snaren worden hierbij opgepikt door elementen. Je hebt er dan wel een combo-versterkertje of koptelefoon met eventuele versterking erbij nodig om je gespeelde noten met meer volume zelf te kunnen horen.
Contrabas versus cello
Omdat een contrabas ook best lang is, kan dit strijkinstrument groter zijn dan de persoon die hem bespeelt. Om die reden kun je ook een contrabas kopen met een kortere schaallengte. De minder grote 3/4 lengte is daarom zeer populair, hoewel in symfonieorkesten 4/4 meer gangbaar is. Een lengte van 3/4 betekent overigens niet dat het hele contrabas instrument een kwart kleiner is dan een 4/4. Het verschil is lang niet zo groot. Als je besluit dat een contrabas toch echt té groot is voor je, zou je ook voor een cello kunnen kiezen. Hoewel de cello duidelijk minder laag kan gaan qua toonhoogte, gaat de klank toch nog behoorlijk diep. Ook is wordt een cello instrument vaak gebruikt om meeslepende melodieën op te spelen, wat bij de contrabas een minder gebruikelijk is.
Accessoires voor contrabas en andere strijkers
Bij Bax Music kun je ook de nodige toebehoren voor je contrabas vinden, zoals strijkinstrument-onderhoudsmiddelen en strijkinstrument-onderdelen. Ook zul je periodiek nieuwe snaren nodig hebben voor een frissere klank en die hebben we natuurlijk ook in onze shop.
Veelgestelde vragen over de contrabas
Hoe speel je contrabas?
Er zijn twee methodes: plukken/aanslaan (zoals je basgitaar speelt) en strijken met een strijkstok. Verder zijn er enkele speciale articulaties, onder meer het slaan tegen de snaren met de strijkstok.
Wat is een 3/4 contrabas?
Een 3/4 contrabas is een een populair model dat net een slagje kleiner is dan een volwaardige contrabas. Aangezien het instrument vrij fors is, is een 3/4 formaat iets beter te behappen voor mensen die iets kleiner zijn.
Wat is het verschil tussen een cello en contrabas?
Een contrabas is enorm groot en heeft doorgaans de rol van bas. Een cello is kleiner, en is een mid-laag instrument dat bij aanvulling de basklank van een contrabas wat rijker kan laten klinken, maar ook meer melodisch in het middengebied kan spelen.
Wat voor geluid maakt een contrabas?
Gestreken is het geluid diep en 'buzzy'. Geplukt of aangeslagen krijg je een diepe 'oomph'-klank. Een ensemble contrabassen klinkt overigens heel anders dan een solo contrabas. Dit geldt overigens ook voor alle gestreken fretloze instrumenten.
Hoeveel snaren heeft een contrabas?
Een contrabas heeft vier snaren. Vijf snaren zie je soms in grote orkesten en zes snaren komt zo nu en dan voor bij solistisch contrabas werk.
