Wat is de beste blokfluit voor mij?
Goede blokfluiten voor beginners hoeven niet duur te zijn. Toch is het natuurlijk prettig om precies te weten welke blokfluit je moet kopen als je bijvoorbeeld op les gaat. In deze Keuzehulp geven we de blokfluit-informatie die je nodig hebt om als beginner de juiste beslissing te nemen. Formaat, boring, materiaal, stemming, vingerzetting... het komt allemaal aan bod! Staat je vraag er niet bij? Neem gerust contact met ons op.
Wat is het? | Beginners | Muziek | Formaat | Boring | Duits/barok | Enkel/dubbel | Materiaal | Stemming | Meer
1. Wat is een blokfluit?
Een blokfluit is een holle, ronde buis, meestal gemaakt van hout of kunststof. Hij heeft net als alle andere soorten fluiten een rand waartegen de lucht geblazen wordt (het labium), wat ervoor zorgt dat de luchtstroom gesplitst wordt. Hierdoor ontstaat de fluitklank, net als wanneer je op de rand van een leeg flesje blaast. Omdat de blokfluit een mondstuk heeft, behoort hij tot de groep 'bekfluiten' en niet tot de dwarsfluiten. De blokfluit onderscheidt zich van andere bekfluiten, zoals de tin whistle, door een blok in het mondstuk. Het blok zorgt ervoor dat de lucht precies goed op het labium gericht is. Verder heeft een blokfluit meestal zes gaten aan de voorkant en één aan de achterkant. In veel gevallen is er ook nog een achtste gat.
2. Waarom is de blokfluit een goed instrument om mee te beginnen?
Veel muzikanten zijn ooit begonnen op een blokfluit en dat kan verschillende redenen hebben. Zo is het vrij eenvoudig om een mooie klank uit de blokfluit te halen in vergelijking met andere blaasinstrumenten. Daarnaast neemt de blokfluit weinig ruimte in, geeft hij nauwelijks geluidsoverlast, is hij heel betaalbaar en is hij zeer geschikt voor kinderhanden. En ondanks dat de blokfluit zo'n eenvoudig instrument is, ontwikkel je toch goede basiskennis over ritme, melodie, theorie en samenspel. Als je later overstapt naar een ander instrument, zul je merken dat de blokfluitlessen erg nuttig waren en dat je een voorsprong hebt op leerlingen die nog geen muzikale ervaring hebben. Of je nu later trompet, drumstel, piano, gitaar of een ander muziekinstrument wilt gaan spelen: beginnen met de blokfluit kan een slimme beslissing zijn.
3. Wordt de blokfluit alleen gebruikt als les-instrument?
Nee, zeker niet, er zijn zelfs professionele blokfluitisten, maar je komt ze gewoon niet zo vaak tegen. De meeste muziek voor blokfluit is nu eenmaal niet geschreven voor popmuzikanten. Als blokfluitist speel je vooral oude muziek uit de periode 1400 - 1800. In die tijd zat je als blokfluitist dus niet snel zonder werk. Sterker nog, blokfluitgroepen waren in de zestiende en zeventiende eeuw de rockbands van nu! Vanaf de achttiende eeuw werd er helaas steeds minder gecomponeerd voor blokfluit en verdween dit instrument een beetje naar de achtergrond. Maar... de laatste jaren is de blokfluit aan een comeback bezig en wordt er zelfs jazz en popmuziek op gespeeld!
4. Welk formaat blokfluit is geschikt voor beginners?
Welke blokfluiten zijn er? Als we de blokfluiten indelen van klein naar groot, hebben we de sopranino, sopraan, alt, tenor en bas. Als je net gaat beginnen met blokfluit spelen, is een sopraanblokfluit de beste keuze. Zo zijn de meeste beginners-blokfluitboeken geschreven voor de sopraanblokfluit en als je op muziekles gaat, zul je zien dat de sopraanblokfluit de populairste variant is.
Dan is er nog de vraag vanaf welke leeftijd je blokfluit kunt gaan spelen en welk formaat het beste is voor welke leeftijd. Zes jaar is een goede leeftijd voor kinderen om te beginnen met blokfluit, maar als ze handig genoeg zijn met hun vingers, is jonger natuurlijk ook mogelijk. In elk geval is voor kinderen de sopraanblokfluit het meest geschikt, omdat de afstand tussen de gaatjes het beste past bij kleine handen. Volwassenen kunnen eventueel kiezen voor de iets grotere, lager klinkende tenorblokfluit.
Zie vraag 9 voor nog meer informatie over de verschillende blokfluit-formaten.
5. Wat is de boring van een blokfluit?
Letterlijk verwijst de boring naar de holte in de fluit, maar in praktijk gaat het over de manier waarop de gaatjes ingericht zijn. Een blokfluit heeft gewoonlijk acht gaten. Zeven daarvan zitten aan de voorkant en aan de achterkant zit een duimgat voor je linkerduim. Er zijn twee soorten boring-verschillen waar je op moet letten bij de aanschaf van een blokfluit: het verschil tussen Duitse en barok-boring en het verschil tussen dubbele en enkele boring. Zie vraag 6 en 7 voor meer informatie hierover.
6. Wat is het verschil tussen Duitse en barok-boring?
Duitse boring wordt voor beginners aangeraden. Bij een Duitse boring is het vierde gat van de blokfluit groter dan het vijfde gat (vanaf boven geteld) en bij een barok-boring is dat precies andersom. Dat lijkt misschien een onbelangrijk verschil, maar het heeft wel degelijk invloed op hoe je bepaalde tonen speelt. Voorbeeld: een F op een sopraanblokfluit met Duitse boring speel je met de eerste vier gaten en het duimgat dicht. Speel je diezelfde F op een sopraanblokfluit met barokboring, dan moet je ook het zesde en zevende gat afsluiten. Je laat dan dus alleen het vijfde gat open. Omdat dit voor beginners lastig kan zijn, is de Duitse boring aan te raden voor hen.
7. Wat is het verschil tussen dubbele en enkele boring?
Het verschil tussen dubbele en enkele boring verwijst naar de onderste twee gaten van de blokfluit. Voor het maken van bepaalde tonen is het soms nodig om één van deze gaten gedeeltelijk af te sluiten. Om dit makkelijker te maken, zijn de twee gaten bij diverse blokfluiten elk opgesplitst in twee kleinere gaatjes. Dit heet dubbele boring. In plaats van het gat gedeeltelijk af te sluiten, hoef je dan alleen maar simpelweg het grootste van de twee gaatjes af te sluiten. Dit kan handig zijn voor beginners, maar het is ook maar net wat je gewend bent. Zijn de gaten niet gesplitst, dan heet het enkele boring.
8. Wat is beter voor een beginner: een blokfluit van hout of kunststof?
Voor beginners wordt eigenlijk altijd een kunststof blokfluit aangeraden en dat heeft een aantal redenen. Ten eerste is er de prijs. Kunststof blokfluiten zijn goedkoper dan houten blokfluiten: vaak heb je al een prima beginners-fluit voor enkele euro's. Een andere reden om in het begin voor een kunststof blokfluit te kiezen is het onderhoud. Een kunststof exemplaar hoef je nagenoeg nooit te onderhouden (zie ook vraag 11).
Dus waarom zou je voor een houten blokfluit kiezen? Wanneer je de basis onder de knie hebt en je voor jezelf hebt besloten of je het wel of niet leuk vindt om blokfluit te spelen, kun je voor een (wat duurdere) houten blokfluit kiezen. Houten blokfluiten hebben vaak een iets warmere, prettiger klank. Je moet ze wel regelmatig onderhouden en iedere keer na het spelen droog maken. Let op: kijk niet alleen naar het materiaal. Een dure kunststof blokfluit klinkt meestal juist weer beter dan een heel goedkoop houten model.
Sopraanblokfluiten van kunststof
Sopraanblokfluiten van hout
Sopraanblokfluiten van hout + kunststof
Alle blokfluiten
9. Hebben alle blokfluit-formaten dezelfde stemming en vingerzetting?
Er is bij de formaten alleen verschil in toonhoogte, niet in vingerzetting. Een sopranino heeft als laagste toon een F. Dit heet een fluit 'in F’ (hoewel je er gewoon in alle toonsoorten mee kunt spelen). De sopraan is een slag groter en klinkt iets lager: hier is de laagste toon een C, ofwel: een fluit in C. En zo gaat het steeds verder omlaag: altblokfluit is weer F, tenorblokfluit C en basblokfluit F. Let op: tussen Duitse en barok-boring is er wél verschil in vingerzetting (zie vraag 6).
Voorbeeld: de muziek in een sopraan-boek is geschreven voor C-blokfluiten, wat betekent dat je het boek ook kunt gebruiken voor tenorblokfluit. De muziek zal dan op de juiste toonhoogte klinken, alleen een octaaf lager. Maar... zou je de muziek uit dit C-boek spelen op een F-blokfluit, dan klinkt alles een aantal tonen te hoog of te laag. Op zich niet erg, maar het wordt vaak een probleem zodra je met een ander instrument gaat samen spelen, zoals een piano. Je hebt dan drie mogelijkheden: de bladmuziek transponeren (als je weet hoe dat moet), een boek kopen dat bedoeld is voor een F-blokfluit óf gewoon een C-blokfluit kopen.
Blokfluitboeken
Sopraanblokfluiten
Tenorblokfluiten
Sopraninoblokfluiten
Altblokfluiten
Basblokfluiten
10. Hoe moet je de blokfluit vasthouden?
Het is niet heel moeilijk, maar je moet wel even opletten. In principe moet je de blokfluit zo losjes mogelijk vasthouden, zodat het instrument goed kan resoneren en je je vingers goed kunt bewegen. Het gewicht van de fluit laat je vooral rusten op je rechterduim en onderlip.
Met je rechterhand sluit je de onderste gaten af (ofwel, de gaten die het verst van je vandaan zijn). De linkerhand zit dus aan de bovenkant. Met je linkerduim sluit je het duimgat aan de achterkant van de fluit af en je linkerwijsvinger zet je op het eerste gat. Je linkerpink gebruik je niet, maar je rechterpink wel: deze gebruik je voor het onderste gat.
Ook door linkshandigen wordt de blokfluit op deze manier vastgehouden. Dus ben je links, dan heb je geen bijzondere blokfluit of speciale boeken nodig.
11. Moet ik een blokfluit onderhouden?
Een kunststof blokfluit hoef je nauwelijks te onderhouden. Je kunt hem eenvoudig schoon houden door hem af en toe eens in de vaatwasser te doen. Dit kun je zo weinig of vaak doen als je zelf wilt.
Een houten blokfluit heeft wat meer liefde en verzorging nodig. Deze moet je iedere keer als je klaar bent met spelen aan de binnenkant en buitenkant goed droog wrijven met een doek. Het blok in het mondstuk is wat gevoeliger en zal sneller slijten. Bovendien moet je de blokfluit regelmatig oliën.
Blokfluit-accessoires
Sopraanblokfluiten van kunststof
Sopraanblokfluiten van hout
Sopraanblokfluiten van hout + kunststof
Alle blokfluiten
Links en meer informatie
Productcategorieën
Sopraanblokfluiten
Tenorblokfluiten
Sopraninoblokfluiten
Altblokfluiten
Basblokfluiten
Alle blokfluiten
Blokfluitboeken
Blokfluit-accessoires
Tin whistles
Alle blaasinstrumenten
