Notatiesoftware is er tegenwoordig genoeg, maar betekent dat het einde van de traditionele pen en papier? Zeker niet. Er zitten voordelen aan muziekpapier en de 'oude' methode van muzieknotatie.
Notenpapier: blanco papier met lege notenbalken
In deze categorie krijg je boekjes of blokken met papier met voorbedrukte notenbalken. Het grote voordeel daarvan is dat het altijd werkt. Je hebt er geen notatiesoftware voor nodig, geen stroomvoorziening, en als je in je stoel op de camping in de zon zit, dan kun je het papier nog steeds goed lezen. Muziekpapier wordt nogal eens gebruikt door muziekleraren om snel iets in notenschrift te noteren voor een leerling. Op zo'n moment is dat met pen en papier makkelijker en duidelijker dan op een computer. Maar ook voor componisten, liedjesschrijvers en arrangeurs zit er een belangrijk voordeel aan muzieknotatie met potlood of pen: je denkt wel vijf keer na voor je iets op papier zet. In software zou je je gedachten zomaar even noteren, om dan later pas te beoordelen (of te beluisteren) of het wel wat is. Met een potlood of pen is het maken van verbeteringen wat minder makkelijk, en daarom denk je beter na over datgene wat je gaat noteren. Dat extra nadenken is in muzieknotatie dus een groot voordeel, omdat je dan gerichter met het proces bezig bent. Zie ook ons andere handige bladmuziek-toebehoren, waaronder houders, lampjes en standaards, en ons assortiment muziekboeken.
Muziekpapier - passen alle instrumenten er wel op?
Voor een harp- of pianopartij is het simpel: daar heb je twee balken voor nodig, dus dat past altijd. Voor monofone instrumenten (zang, fluit, trompet e.d.) is het nog makkelijker: een enkele balk is genoeg. Dus dat past altijd. Wie muziek voor grotere ensembles wil schrijven, zoals een symfonieorkest, zal waarschijnlijk van mening zijn dat tien of twaalf balken op een vel papier nooit genoeg kan zijn. De oplossing is: een gereduceerde partituur. Je kunt al efficiënter noteren door bijvoorbeeld twee trombones op een enkele balk zetten, met een stok omhoog en een stok omlaag. Maar zelfs dan heb je al meer dan twaalf balken nodig voor niet eens het meest uitgebreide orkest. Een gereduceerde partituur betekent dat je veel meer verschillende instrumenten op een enkele balk zet. Als je partijen voor klarinetten en hobo's redelijk dicht bij elkaar zitten, zouden ze prima op een enkele balk passen. Misschien kun je al je trombones en je tuba ook wel kwijt op een enkele balk. En zo zijn er nog wel meer combinaties te verzinnen. Natuurlijk wordt dit dan niet je definitieve partituur, die splits je en werk je lekker uit in je studio. Maar als je lekker in de natuur zit te componeren, is zo'n gereduceerde partituur genoeg om in ieder geval het idee van je compositie te schetsen. In de beginjaren van muziek voor film, radio en tv was een gereduceerde partituur heel normaal. De componist kon snel doorgaan en een aparte orkestrator splitste alles uit zo gauw een gereduceerde partituur overhandigd kon worden. En nog steeds zijn er filmcomponisten die met pen en lege notenbalken werken en gereduceerde partituren maken!
Waarom het aantal balken beperkt is
Dit is eigenlijk heel simpel: als je echt al je instrumenten een eigen balk wilt geven, zelfs als je twee spelers op een enkele balk zet (bijvoorbeeld de eerste en tweede trombone), dan heb je een enorme lap papier nodig. Denk aan A3-formaat. Dat is totaal niet praktisch voor mensen die op locatie te werk willen gaan. Zo'n complete dirigentenpartituur moet je niet met de hand willen schrijven, daar is juist software heel handig voor. Vandaar de nadruk op een gereduceerde partituur.
